Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 2022 yılı bütçe kanununda değişiklik yapılmasına ait kanun teklifini TBMM’ye sundu. Kanunla bütçeye 1.080.515.421.000 lira ödenek eklenmesi öngörülüyor. Vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl, bu ödenek talebiyle birlikte bütçenin artık bütçe olma vasfını kaybettiğini belirterek, “Bütçe, iş dünyasının, kamunun, vatandaşın önünü görmesi için yapılır. Şayet bir bütçenin nefesi daha yılın 6 ayında tükeniyor ve %86 oranında ek ödenek ve vergi artışı getiriliyorsa burada bir yanlışlık var demektir. Bütçede samimiyet prensibi yoktur. İktisatta, maliye idarede önemli problemler var demektir” dedi. Bingöl, bütçe artışı sonucu harcamaların gideceği kalemlere bakıldığında ek bütçenin %60’ından fazlası cari sarfiyatlar ile borç verme kalemlerine ilişkin olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi:
KKM’ye 40 milyar ödenekle hukuksuz durum telafi edilmeye çalışılıyor
“2022 yılı merkezi idare bütçe sarfiyat iddiası 1.472.583.134.000 lira idi. Ek bütçe ile buna 1.083.597.525 lira ekleniyor. Bunun manası, bütçe masraf kestirimi birinci kestirimin %73.6’sı oranında artırılıyor. Bu kadar sapan bir bütçe samimiyet unsurundan uzak bir bütçedir. Bu türlü bir metnin bütçe olarak nitelendirilmesi bile güçleşmektedir. Kur muhafazalı mevduat için bütçeden yapılan ödemelerin bütçe hakkına ve maddelere terslik teşkil ettiği konusunu da tekrarlamayı mecburî görüyorum. Yılın birinci 5 ayında bütçede ödeneği olmadığı halde, Ulu Meclis bu mevzuda yürütmeye yetki vermediği halde, hukuksallığı tartışmalı bir formda ‘Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Korunmasına Ait Giderler’ kalemi altında 21.1 milyar lira ödeme yapılmıştır. Ek bütçe ile bu hukuksuz durum telafi edilmeye çalışılmakta ve kur muhafazalı mevduat için 40 milyar lira ödenek konulmaktadır. Kur muhafazalı mevduat için ek bütçede ödeneğe yer verilmesi bile tek başına daha evvelki ödemelerin hukuka ters biçimde yapıldığı formunda kıymetlendirilebilir. Bütçe ödenek artışından hissemize ne düşer bilemem ancak ek bütçe nedeniyle kelam konusu olacak vergi artışlarından hissemize düşeni ziyadesiyle alacağımıza eminim. Bütçeye eklenen 1.080.515.421.000 TL ek ödeneğin dağılımı şöyledir:
- 16.823.485.000 TL işçi giderleri
- 86.663.870.000 TL mal ve hizmet alım giderleri
- 89.416.338.000 TL faiz giderleri
- 421.017.578.000 TL cari transferler
- 74.093.864.000 TL sermaye giderleri
- 13.579.640.000 TL sermaye transferleri
- 140.024.000.000 TL borç verme giderleri
Ayrıca “01-personel giderleri” ve “02-sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri” için toplam 200.040.646.000 TL ödenek eklenmesi teklif edilmektedir. Üstteki sayılardan görüleceği üzere ek bütçeden aslan hissesini cari transferler ve borç verme sarfiyatları alacaktır. Ek bütçe ile yapılan artışın %60’ından daha fazlası bu iki sınıf altında harcanacaktır.”
Motorlu taşıt araçlarının ÖTV’sine yüzde 100 artırım yolda
Ozan Bingöl, 1.258.278.815.000 TL olarak öngörülen 2022 yılı merkezi idare bütçe vergi gelir amacı ek bütçe ile birlikte %86 oranında artırılarak 2.341.876.340.000 Türk Lirası’na çıkarılacağına dikkat çekerek, ek bütçe ile tahsil edilecek vergi gelirlerinin çeşitler prestijiyle dağılımını şöyle belirtti:
Özel Tüketim Vergisi’nde (ÖTV) 157.3 milyar liralık bir ek vergi öngörülmektedir. Bu vergilerin alt kalemler prestijiyle dağılımı ise aşağıdaki üzeredir:
Yukarıdaki tabloda özel tüketim gelirleri içinde en dikkat cazibeli artış motorlu taşıt araçları üzerinden alınan ÖTV’de gözükmektedir. Hakikaten 2022 yılı bütçesinde 72.1 milyar olarak yer alan motorlu taşıt araçları ÖTV’si neredeyse %100 artırılmaktadır. Bu durumda, motorlu taşıt araçları ÖTV oranlarında artışa gidilebileceğinin sinyali olarak kıymetlendirilebilir. Ya da süratle artacak araç fiyatları dikkate alınarak bu türlü bir varsayım yapılmış da diyebiliriz.”
