Çocukluğumda en büyük zevklerimden biri, ananemin duvarından eksik etmediği Saatli Maarif Takvimi’ndeki “Tarihte bugün” kısmını okumaktı. Tarihte kilometre taşı olmuş fakat çoğunlukla unutulmuş olaylar olurdu bunlar…
Dün işte o denli bir gündü. Saatli Maarif Takvimi’nde yer almayı hak eden bir gün. Unutulan fakat aslında bugünkü ekonomik problemlerin kökeninde yatan bir kararın yıldönümü…
Bundan üç yıl evvel, 6 Temmuz 2019’da Merkez Bankası Lideri “Söz dinlemiyordu adam” diye misyondan alınmış ve Merkez Bankası kurumsal olarak bitirilmişti.
Türkiye’nin başkanlık sistemine geçmesinden bir yıl sonraydı. Aslında Erdoğan 2018’ın Haziran ayındaki başkanlık seçiminden evvel para/faiz siyasetini artık şahsen yürüteceğini çoktan açıklamıştı. Seçimden bir ay evvel Londra’da yabancı yatırımcılarla bir toplantı yapmıştı. İngiliz iktisat gazetesi Financial Times, Erdoğan’ın toplantıdaki kelamlarını şöyle aktarmıştı:
“Gelecek ay tekrar seçilmeyi uman Cumhurbaşkanı, faiz artırımına kararlılıkla karşı olduğunu net bir formda söylemesinin dışında, para siyasetini daha sıkı denetim etmeye niyetli.”
Erdoğan’ın o güne dek Merkez Bankası’nı ve faiz siyasetine müdahale etmediğini söylemek yanlış olur. Durmuş Yılmaz’dan sonra Merkez Bankası başkanlığını üstlenen Erdem Başçı’nın birçok kararının gerisinde periyodun Başbakanı Erdoğan’ın müdahalelerinin bulunduğu biliniyor.
Ama yeniden de 2018 öncesinde iktisadın idaresi Ali Babacan ve Mehmet Şimşek’teydi. AKP en başından beri betona, ranta, özelleştirmelere dayalı bir iktisat ve büyüme siyaseti izliyordu ancak Erdoğan para siyasetine, yani Merkez Bankası’na çok fazla karışmıyordu.
2018 seçimlerinden sonra her şey değişti. İktisadın dümenine Berat Albayrak geçti. Seçimin üzerinden bir ay geçmeden Rahip Brunson Krizi patladı, dolar tırmanışa geçti. Merkez Bankası kurdaki patlamayı, 625 baz puanlık kallavi faiz artırımıyla durdurabildi. Merkez Bankası’nın faiz kararını açıkladığı günün ertesinde Erdoğan “Sabır safhasındayım” diyecekti.
Enflasyondaki tırmanış Merkez Bankası’nın sıkı para siyasetiyle denetim altına alınabilmiş, iniş 2019 yılında tekrar başlamıştı.
Grafik: 2018 ve 2019 enflasyon oranları
