AKP ve MHP’li milletvekillerinin imzasını taşıyan Yargıçlar ve Savcılar Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu. AKP Küme Başkanvekili Bülent Turan, toplumsal medya hesabından “6. Yargı Paketi” etiketiyle yaptığı paylaşımda, “Hakim ve savcı yardımcılığının getirilmesi, taşınmaz satışlarının noterlerce de yapılabilmesi, fiyatları etkileme, mal, hizmet satımından kaçınma kabahatlerinin cezasının ağırlaştırılmasını içeren 24 unsurluk teklifimizi TBMM Başkanlığı’mıza sunduk. Güzel olsun” sözlerine yer verdi.
Yargıçlar ve Savcılar Kanunu’nda yapılan değişiklikle, yargıda hakim ve savcı yardımcılığı kurumu getiriliyor. Yürürlüğü 1 Ocak 2023’te başlayacak uygulamaya nazaran, hakim ve savcı yardımcılığı müddeti 3 yıl olacak.
Hakim ve savcı yardımcılığı temel eğitim periyodu, misyon devri ve son eğitim devrinden oluşacak. Temel eğitim ve son eğitim Türkiye Adalet Akademisi tarafından verilecek. Misyon periyodu ise yargı mercilerinde fiilen vazife yapmak suretiyle geçirilecek.
Hakim ve savcı yardımcıları, atanmalarını müteakip temel eğitime alınacak. Hakim ve savcı yardımcıları, temel eğitim devrinin sonunda yazılı imtihana tabi tutulacak ve aldıkları puana nazaran en yüksek puandan başlamak üzere başka farklı sıralanacak. Eşitlik halinde hakim ve savcı yardımcılığı yazılı müsabaka imtihanında puanı yüksek olana öncelik tanınacak. Eşitliğin devam etmesi halinde kura çekilmek suretiyle sıralama belirlenecek. Hakim ve savcı yardımcıları bu sıralamaya nazaran, Adalet Bakanlığınca belirlenen birinci derece yargı yerleri ortasından seçtikleri vilayet yahut ilçelere misyon periyodunu geçirmek üzere atanacak.
Hakim ve savcı yardımcıları vazife devrinde bölge adliye yahut bölge yönetim mahkemeleri ile Yargıtay yahut Danıştay’da da görevlendirilebilecek.
Hakim ve savcı yardımcıları, misyon devrinde Türkiye Adalet Akademisinde iki defa orta eğitime alınacak. Her orta eğitimin sonunda yazılı imtihan yapılacak.
Misyon periyodunu tamamlayan hakim ve savcı yardımcıları son eğitime alınacak. Son eğitim devrini bitiren hakim ve savcı yardımcıları, yazılı ve kelamlı imtihana tabi tutulacak. Kelamlı imtihana girebilmek için son yazılı imtihan puanı ile yazılı imtihanlar sonuncu puanının farklı ayrı en az 70 olması gerekecek.
Temel eğitim ve orta eğitim yazılı imtihan sonuçlarına nazaran; son yazılı imtihandan tam puan alsa bile yazılı imtihanlar en son puanının 70 ve üzerinde olma ihtimali kalmayan hakim ve savcı yardımcıları, 15 gün içinde tekrar ikinci orta eğitim yazılı imtihanına alınacak. Bu imtihan sonucuna nazaran de yazılı imtihanlar sonuncu puanının 70 ve üzerinde olma ihtimali kalmayanların hakim ve savcı yardımcılıklarına Adalet Bakanlığınca son verilecek.
Hakim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı sayılmak için yazılı imtihanlar sonuncu puanının yüzde 50’si, kelamlı imtihan puanının yüzde 25’i ile vazife ve eğitim devirlerinde verilen puanların aritmetik ortalamasının yüzde 25’inin toplamının en az 70 olması gerekecek.
Yazılı imtihanlar; hakim ve savcı yardımcılarına ders verenler ortasından Türkiye Adalet Akademisi Liderince seçilen lider ile 4 asıl ve 2 yedek üyeden oluşan yazılı imtihan şurası tarafından yapılacak.
Kelamlı imtihan; Türkiye Adalet Akademisi Liderinin başkanlığında, Teftiş Şurası Lideri ve İşçi Genel Müdürü ile hakim ve savcı yardımcılarına ders verenler ortasından ilgili bakan yardımcısınca seçilen 2 asıl ve 1 yedek üyeden oluşan kelamlı imtihan heyeti tarafından yapılacak.
Hakim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı olamayanlar, talepleri halinde merkez yahut taşra teşkilatında genel yönetim hizmetleri sınıfında bir takıma atanabilecek, aksi halde bu bireylerin hakim ve savcı yardımcılığına son verilecek.
Hakim ve savcı yardımcılığı müddetini tamamlamadan misyondan ayrılanlar ile bu süreyi tamamlayıp mesleğe kabul edildikten sonra hakim ve savcı yardımcılığı mühleti kadar çalışmadan misyondan ayrılanlar, bu mühlet zarfında kendilerine ödenen aylık, ödenek, tazminatlar ile her türlü ödemenin, mecburi hizmetin eksik kalan kısmı ile orantılı ölçüsünü iki kat olarak ödeyecek.
Hakim ve savcı yardımcılarının misyon ve yetkileri
Teklifle hakim ve savcı yardımcısının misyon ve yetkileri belirleniyor.
Buna nazaran, hakim ve savcı yardımcısı, mahkemede, hakim tarafından tevdi edilen evrak yahut evrakı inceleyerek hakime sunmakla, duruşma ve keşif süreçlerinde hakime yardımcı olmakla, yazı işleri müdürlüğünce hazırlanan evrakı hakime sunulmadan evvel denetim etmekle, tensip ve gerekçeli karar taslaklarını hazırlamakla, orta kararların icrasına dair iş ve süreçleri yapmakla, hakimin istediği bahisler hakkında tüzel araştırma yapmakla vazifeli olacak. Bu şahıslar, mevzuatta belirtilen öteki misyonları ve hakim tarafından verilen gibisi misyonları de yerine getirecek.
Misyon periyodunda hakim ve savcı yardımcısının, Cumhuriyet başsavcılığındaki misyonları ise “Savcı tarafından tevdi edilen evrak yahut evrakı inceleyerek savcıya sunmak; soruşturma süreçleri ile kovuşturma etabında savcının misyon alanına giren işlerde savcıya yardımcı olmak; yazı işleri müdürlüğünce hazırlanan evrakı savcıya sunulmadan evvel denetim etmek; soruşturma evrakına ait karar taslakları ile soruşturma ve kovuşturma basamağında kanun yollarına müracaat taslaklarını hazırlamak; her türlü yazışma taslağını hazırlamak, savcının istediği bahisler hakkında türel araştırma yapmak ve mevzuatta belirtilen misyonlar ile savcı tarafından verilen gibisi misyonları yerine getirmek.” olacak.
Münhasıran hakim yahut savcı tarafından yapılması gereken iş ve süreçler, hakim ve savcı yardımcısı tarafından yapılamayacak.
Kıymetlendirme formu düzenlenecek
Her hakim ve savcı yardımcısı hakkında; eğitim periyotlarında Türkiye Adalet Akademisinin ilgili daire lideri; vazife devrinde ise eğitici hakim ve savcı, Yargıtay ve Danıştayda ilgisine nazaran daire lideri yahut savcı tarafından 100 puan üzerinden kıymetlendirme formu düzenlenecek.
Bu form düzenlenirken hakim ve savcı yardımcısının görevini yapmakta gösterdiği kabiliyet ve muvaffakiyet, vazifesine bağlılığı ve ahlaki gidişi ile irtibat marifeti ve gerilim idaresi kabiliyetine dair konular dikkate alınacak.
Müfettiş maiyetinde vazife yapılması durumunda müfettiş, Anayasa Mahkemesinde misyon yapılması durumunda ise kısım lideri tarafından hakim ve savcı yardımcısı hakkında kıymetlendirme formu düzenlenecek.
Düzenlenecek formlar Adalet Bakanlığına gönderilmek üzere ilgisine nazaran Adalet Kurulu Başkanlığı ile Anayasa Mahkemesi Başkanlığı, Yargıtay Birinci Başkanlığı ve Danıştay Başkanlığına verilecek.
Teşvik ve ödüllendirme emeliyle hakim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı olanlardan sıralamada birinci üçe girenler, isim çekmeye dahil edilmeyecek ve listeden seçim yapabilecek.
Hakim ve savcıların, birinci sınıfa ayrılması için en az 3 meslek içi eğitim programına katılması gerekecek.
Yargıçlar ve Savcılar Heyeti Teftiş Heyeti ile Adalet Bakanlığı Teftiş Şurasının teftiş programları, en geç 2 yılda bir mahallinde kontrolü sağlayacak formda düzenlenecek ve uygulanacak. Yıllık teftiş programları, her yıl ocak ayının en geç 2’nci haftası sonuna kadar ilan edilecek.
Noterliklere atama
Teklifle “birinci, ikinci ve üçüncü sınıf noterliklere atanma” konusunda yapılan düzenlemeyle 2 kere yapılan ilana karşın atama yapılamayan bir noterliğe; üst sınıf yahut birebir sınıf noterler ortasından, bu sınıflardan isteklinin bulunmaması halinde, son hal kağıdında olumlu kanaat belirtilmiş olması kaydıyla bir alt sınıf noterler ortasından atama yapılabilecek.
Üst sınıf yahut tıpkı sınıf noterler ortasından yapılacak atamalarda, bulunduğu noterlikte 2 yılını doldurma kuralı aranmayacak.
Teklifle, boşalan yahut açılan noterliklere yapılan atamalardan vazgeçmenin hangi mühlet içinde yapılacağı da düzenleniyor. Atanma yahut nakil talebinde bulunan müracaat sahiplerinin vazgeçme talepleri, ilan tarihinden itibaren bir ay içinde iletilmesi kaydıyla atama sürecinde pahalandırılacak. Aksi halde vazgeçme talebi dikkate alınmayacak.
Noterin vazifeye başlamasına ait mecburilik ile haklı bir neden olmaksızın bu zorunluluğa uyulmaması durumunda noter istifa etmiş sayılacak. Noter, atama yahut nakle ait kararın Adalet Bakanlığının resmi internet sitesinde ilanından itibaren 1 ay içinde yeni misyonuna başlayacak. Atanan yahut nakledilen noterin şimdi çalıştığı yere ait noterlik sıfatı, Cumhuriyet savcısının huzurunda yapılacak zaman ve teslim sürecinin bitmesiyle sona erecek, yeni yer noterlik sıfatı ise bu yere fiilen başlama tarihinde kazanılmış olacak.
Atama kararının bildiriminden evvel noterin vazgeçme hakkını kullanabileceğine ait karar yürürlükten kaldırılacak.
Noterlere ait düzenlemeler, 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girecek.
Mal yahut hizmet satımından kaçınma cürmüyle aktif uğraş için belirlenen cezalar artırılıyor
Fiyatları etkileme ile mal yahut hizmet satımından kaçınma kabahatiyle aktif gayret edilebilmesi ve stokçuluk faaliyetlerinin önlenebilmesi hedefiyle Türk Ceza Kanunu’nda bu kabahatler için belirlenen cezalar artırılıyor.
AK P ve MHP milletvekillerinin imzasıyla TBMM Başkanlığına sunulan Yargıçlar ve Savcılar Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile noterler, taşınmaz satış vaadi mukavelesi yapabilecek ve bu mukaveleyi taraflardan birinin talep etmesi, harç ve sarfiyatları ödemesi halinde tapu bilişim sistemi vasıtasıyla tapu siciline şerh verebilecek, taşınmaz satış mukavelesi yapabilecek.
Taşınmaz satış mukavelesi noterler tarafından da yapılabilecek.
Noterler, taşınmaz satış başvurusu üzerine müracaat evrakı düzenleyecek, taşınmaz üzerindeki her türlü kısıtlamayı dikkate alacak ve taşınmaz satışıyla ilgili öteki kanunlarda yer alan sınırlamalar ile yöntem ve temelleri gözetecek.
Tapu kayıt örneği ve başka dokümanlar tapu bilişim sistemi vasıtasıyla noterlerle paylaşılacak
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce tapu kayıt örneği ve öbür dokümanlar, tapu bilişim sistemi vasıtasıyla noterlerle paylaşılacak.
Taşınmaza ait kayıt ve dokümanların eksik olması halinde ilgili tapu müdürlüğünden eksik olan konular sistem üzerinden talep edilecek ve eksiklikler tapu müdürlüğünce giderilerek sisteme aktarılacak.
Noterlerce hak sahibi belirlendikten ve taşınmazın satışına pürüz türel bir durumun bulunmadığı tespit edildikten sonra taşınmaz satış kontratı yapılacak.
Satış kontratı taraflarca imzalandığı anda noter, tapu bilişim sisteminden yevmiye numarası alarak mukaveleyi bu sisteme kaydedecek.
Kontratın sisteme kaydından sonra tapu müdürlüğünce taşınmazın tapu siciline tescili sağlanacak. Satış kontratı ile öbür evraklar, noter tarafından sisteme aktarılacak ve fiziki olarak arşivlenecek.
Noter fiyatı taşınmazın kıymetine nazaran 500 liradan az ve 4 bin liradan fazla olamayacak
Noterler, taşınmaz satış kontratıyla ilgili süreçleri şahsen yapacak.
Tapu kayıt örneği ve öteki dokümanlardan hak sahibinin belirlenememesi yahut satışa pürüz türel bir durumun varlığı halinde noterlerce satış süreci gerçekleştirilmeyecek.
Noterler tarafından yapılacak taşınmaz satış mukavelelerinde yalnızca tapu harcı alınacak, bu süreçler için ayrıyeten noter harcı alınmayacak.
Taşınmaz satış mukaveleleri damga vergisinden ve bu süreçlere ait düzenlenen kağıtlar bedelli kağıt bedellerinden istisna olacak. Bu kapsamda yapılan süreçler karşılığında noter fiyatı dışında rastgele bir fiyat alınmayacak. Noter fiyatı taşınmazın pahasına nazaran 500 Türk lirasından az ve 4 bin Türk lirasından fazla olamayacak ve fiyat tarifesinde gösterilecek. Bu ölçüler, her yıl bir evvelki yıla ait olarak Vergi Yol Kanunu kararları uyarınca tespit ve ilan edilen yine değerleme oranında takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanacak.
Taşınmaz satış süreçleri için Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün döner sermaye işletmesine gelir kaydedilmek üzere hizmet bedeli alınacak ve bu süreçler sebebiyle noterlere rastgele bir hisse yahut aidat ödenmeyecek.
Taşınmaz satış kontratının düzenlenmesinden ötürü oluşan ziyandan noterler de sorumlu olacak. Bu zararın devlet tarafından ödenmesi halinde devlet, mukaveleyi düzenleyen notere rücu edecek. Notere karşı açılacak davalar, tapu sicilinin bulunduğu yer mahkemesinde görülecek.
Bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle yapılmış olan atama ve nakil ilanları ile bunlara ait iş ve süreçler hakkında uygulama devam edecek.
Danıştay Kanunu’nda değişikliğe gidiliyor
Teklifle Danıştay Kanunu’nda değişikliğe gidiliyor. Buna nazaran, sabit üyelerle vazife yapan Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyi’nin, şu anki ve mümkün iş yükü dikkate alınarak yargılamada gecikmelere sebebiyet verilmemesi emeliyle mevcut yapısıyla çalışması için belirlenen mühlet, 31 Aralık 2022’den 31 Aralık 2026’ya kadar uzatılıyor.
Danıştay daire sayısının 10’a düşürülmesi için öngörülen müddet, 4 yıl daha uzatılıyor.
Yargıtay Kanunu’nda yapılan değişiklikle, Yargıtay Birinci Başkanlık Şurası, 8 asıl, 4 yedek olmak üzere 12 üyeden oluşacak.
Yargıtay Birinci Başkanlık Heyetine seçilenlerin bir seçim devri geçmeden tekrar seçilemeyeceklerine yönelik karar yürürlükten kaldırılıyor.
Fiyatları etkileyenlere ve stokçuluğa cezalar
Türk Ceza Kanunu’nun “fiyatları etkileme” başlıklı hususunda değişikliğe gidilerek fiyatları etkileme kabahatiyle faal gayret edilebilmesi maksadıyla hatanın cezası artırılıyor. Buna nazaran, personel fiyatlarının yahut besin yahut malların kıymetlerinin artıp eksilmesi sonucunu doğurabilecek bir formda ve bu niyetle palavra haber, havadis yayan yahut sair hileli yollara başvuran kimseye üç aydan iki yıla kadar verilmesi öngörülen mahpus mühleti, “bir yıldan üç yıla” biçiminde değiştiriliyor.
Fiil sonucu besin yahut malların pahaları yahut personel fiyatları artıp eksildiği takdirde cezanın üçte biri oranında artırılmasına yönelik düzenleme ise “yarısı”na çıkarılıyor.
Fail, ruhsatlı simsar yahut borsa tellalı ise cezanın ayrıyeten “sekizde bir” oranında artırılmasına yönelik unsurdaki müddet ise “yarısı oranında” olarak düzenleniyor.
Mal yahut hizmet satımından kaçınma hatasıyla faal gayret edilebilmesi ve stokçuluk faaliyetlerinin önlenebilmesi gayesiyle bu cürmün cezası da artırılıyor. Muhakkak bir mal yahut hizmeti satmaktan kaçınarak kamu için acil bir gereksinimin ortaya çıkmasına neden olan kişi için “altı aydan iki yıla” kadar öngörülen mahpus cezası, “bir yıldan üç yıla” olarak artırılıyor. Bu unsur, düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
Teklifle, hakim ve savcı yardımcılığı kurumunun getirilmesine bağlı olarak ilgili kanunlarda ahenk düzenlemeleri de yapılıyor.
Düzenlemedeki kararlar 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girecek.
