Kamuoyunda “6. Yargı Paketi” olarak bilinen Yargıçlar ve Savcılar Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Şurasında kabul edildi.
Kanunla, yargıda hakim ve savcı yardımcılığı kurumu getiriliyor.
Yürürlüğü 1 Ocak 2023’te başlayacak uygulamaya nazaran, hakim ve savcı yardımcılığı müddeti 3 yıl olacak.
Hakim ve savcı yardımcılığı temel eğitim periyodu, vazife periyodu ve son eğitim periyodundan oluşacak. Temel eğitim ve son eğitimi, Türkiye Adalet Akademisi verecek. Misyon periyodu ise yargı mercilerinde fiilen misyon yapmak suretiyle geçirilecek.
Hakim ve savcı yardımcıları, atanmalarını müteakip temel eğitime alınacak, temel eğitim devrinin sonunda yazılı imtihana tabi tutulacak ve aldıkları puana nazaran en yüksek puandan başlamak üzere başka farklı sıralanacak. Eşitlik halinde hakim ve savcı yardımcılığı yazılı yarış imtihanında puanı yüksek olana öncelik tanınacak. Eşitliğin devam etmesi halinde kura çekilerek sıralama belirlenecek. Hakim ve savcı yardımcıları bu sıralamaya nazaran, Adalet Bakanlığınca belirlenen birinci derece yargı yerleri ortasından seçtikleri vilayet yahut ilçelere misyon devrini geçirmek üzere atanacak.
Hakim ve savcı yardımcıları misyon periyodunda bölge adliye yahut bölge yönetim mahkemeleri ile Yargıtay yahut Danıştayda da görevlendirilebilecek.
Hakim ve savcı yardımcıları, misyon devrinde Türkiye Adalet Akademisinde iki sefer orta eğitime alınacak. Her orta eğitimin sonunda yazılı imtihan yapılacak.
Görev periyodunu tamamlayan hakim ve savcı yardımcıları son eğitime alınacak, eğitimin akabinde yazılı ve kelamlı imtihana tabi tutulacak. Kelamlı imtihana girebilmek için son yazılı imtihan puanı ile yazılı imtihanlar son puanının farklı ayrı en az 70 olması gerekecek.
Temel eğitim ve orta eğitim yazılı imtihan sonuçlarına nazaran; son yazılı imtihandan tam puan alsa bile yazılı imtihanlar en son puanının 70 ve üzerinde olma ihtimali kalmayan hakim ve savcı yardımcıları, 15 gün içinde tekrar ikinci orta eğitim yazılı imtihanına alınacak. Bu imtihan sonucuna nazaran de yazılı imtihanlar son puanının 70 ve üzerinde olma ihtimali kalmayanların hakim ve savcı yardımcılıklarına Adalet Bakanlığınca son verilecek.
Hakim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı sayılmak için yazılı imtihanlar sonuncu puanının yüzde 50’si, kelamlı imtihan puanının yüzde 25’i ile misyon ve eğitim devirlerinde verilen puanların aritmetik ortalamasının yüzde 25’inin toplamının en az 70 olması gerekecek.
Yazılı imtihanlar; hakim ve savcı yardımcılarına ders verenler ortasından Türkiye Adalet Akademisi Liderince seçilen lider ile 4 asıl ve 2 yedek üyeden oluşan yazılı imtihan şurası tarafından yapılacak.
Sözlü imtihan; Türkiye Adalet Akademisi Liderinin başkanlığında, Teftiş Heyeti Lideri ve İşçi Genel Müdürü ile hakim ve savcı yardımcılarına ders verenler ortasından ilgili bakan yardımcısınca seçilen 2 asıl ve 1 yedek üyeden oluşan kelamlı imtihan konseyi tarafından yapılacak.
Hakim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı olamayanlar, talepleri halinde merkez yahut taşra teşkilatında genel yönetim hizmetleri sınıfında bir takıma atanabilecek, aksi halde bu bireylerin hakim ve savcı yardımcılığına son verilecek.
Hakim ve savcı yardımcılığı müddetini tamamlamadan vazifeden ayrılanlar ile bu süreyi tamamlayıp mesleğe kabul edildikten sonra hakim ve savcı yardımcılığı müddeti kadar çalışmadan vazifeden ayrılanlar, bu müddet zarfında kendilerine ödenen aylık, ödenek, tazminatlar ile her türlü ödemenin, mecburi hizmetin eksik kalan kısmı ile orantılı ölçüsünü iki kat olarak ödeyecek.
– Hakim ve savcı yardımcılarının misyon ve yetkileri
Kanunla, hakim ve savcı yardımcısının vazife ve yetkileri belirleniyor.
Buna nazaran, hakim ve savcı yardımcısı, mahkemede, hakim tarafından tevdi edilen evrak yahut evrakı inceleyerek hakime sunmakla, duruşma ve keşif süreçlerinde hakime yardımcı olmakla, yazı işleri müdürlüğünce hazırlanan evrakı hakime sunulmadan evvel denetim etmekle, tensip ve gerekçeli karar taslaklarını hazırlamakla, orta kararların icrasına dair iş ve süreçleri yapmakla, hakimin istediği mevzular hakkında türel araştırma yapmakla vazifeli olacak. Bu bireyler, mevzuatta belirtilen başka misyonları ve hakim tarafından verilen gibisi misyonları de yerine getirecek.
Görev periyodunda hakim ve savcı yardımcısının, Cumhuriyet başsavcılığındaki misyonları ise “Savcı tarafından tevdi edilen evrak yahut evrakı inceleyerek savcıya sunmak; soruşturma süreçleri ile kovuşturma kademesinde savcının misyon alanına giren işlerde savcıya yardımcı olmak; yazı işleri müdürlüğünce hazırlanan evrakı savcıya sunulmadan evvel denetim etmek; soruşturma evrakına ait karar taslakları ile soruşturma ve kovuşturma basamağında kanun yollarına müracaat taslaklarını hazırlamak; her türlü yazışma taslağını hazırlamak, savcının istediği hususlar hakkında hukuksal araştırma yapmak ve mevzuatta belirtilen misyonlar ile savcı tarafından verilen gibisi vazifeleri yerine getirmek” olacak.
Münhasıran hakim yahut savcı tarafından yapılması gereken iş ve süreçler, hakim ve savcı yardımcısı tarafından yapılamayacak.
– Kıymetlendirme formu düzenlenecek
Her hakim ve savcı yardımcısı hakkında; eğitim periyotlarında Türkiye Adalet Akademisinin ilgili daire lideri; vazife periyodunda ise eğitici hakim ve savcı, Yargıtay ve Danıştayda ilgisine nazaran daire lideri yahut savcı tarafından 100 puan üzerinden kıymetlendirme formu düzenlenecek.
Bu form düzenlenirken hakim ve savcı yardımcısının görevini yapmakta gösterdiği kabiliyet ve muvaffakiyet, misyonuna bağlılığı ve ahlaki gidişi ile irtibat marifeti ve gerilim idaresi kabiliyetine dair konular dikkate alınacak.
Müfettiş maiyetinde misyon yapılması durumunda müfettiş, Anayasa Mahkemesinde vazife yapılması durumunda ise kısım lideri tarafından hakim ve savcı yardımcısı hakkında kıymetlendirme formu düzenlenecek.
Düzenlenecek formlar Adalet Bakanlığına gönderilmek üzere ilgisine nazaran Adalet Komitesi Başkanlığı ile Anayasa Mahkemesi Başkanlığı, Yargıtay Birinci Başkanlığı ve Danıştay Başkanlığına verilecek.
Teşvik ve ödüllendirme gayesiyle hakim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı olanlardan sıralamada birinci üçe girenler, isim çekmeye dahil edilmeyecek ve listeden seçim yapabilecek.
Hakim ve savcıların, birinci sınıfa ayrılması için en az 3 meslek içi eğitim programına katılması gerekecek.
Hakimler ve Savcılar Heyeti Teftiş Şurası ile Adalet Bakanlığı Teftiş Konseyinin teftiş programları, en geç 2 yılda bir mahallinde kontrolü sağlayacak biçimde düzenlenecek ve uygulanacak. Yıllık teftiş programları, her yıl ocak ayının en geç 2’nci haftası sonuna kadar ilan edilecek.
– Noterliklere atama
Kanunla, boşalan yahut açılan noterliklere yapılan atamalardan vazgeçmenin hangi mühlet içinde yapılacağı da düzenleniyor. Atanma yahut nakil talebinde bulunan müracaat sahiplerinin vazgeçme talepleri, ilan tarihinden itibaren 1 ay içinde iletilmesi kaydıyla atama sürecinde pahalandırılacak. Aksi halde vazgeçme talebi dikkate alınmayacak.
Noterin vazifeye başlamasına ait mecburilik ile haklı bir neden olmaksızın bu zorunluluğa uyulmaması durumunda noter istifa etmiş sayılacak. Noter, atama yahut nakle ait kararın Adalet Bakanlığının resmi internet sitesinde ilanından itibaren 1 ay içinde yeni vazifesine başlayacak. Atanan yahut nakledilen noterin şimdi çalıştığı yere ait noterlik sıfatı, Cumhuriyet savcısının huzurunda yapılacak periyot ve teslim sürecinin bitmesiyle sona erecek, yeni yer noterlik sıfatı ise bu yere fiilen başlama tarihinde kazanılmış olacak.
Atama kararının bildirisinden evvel noterin vazgeçme hakkını kullanabileceğine ait karar yürürlükten kaldırılacak.
Noterlere ait düzenlemeler, 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girecek.
