Olayda, KOSGEB’de çalışan davacının özel hayatına ait birtakım olaylardan ötürü KOSGEB Disiplin Yönergesi’nin 5. hususunun birinci fıkrasının (d) bendinin (7) numaralı alt bendi uyarınca hizmete son verme cezası ile cezalandırılmıştır.
Birinci derece mahkemesi davayı reddetmiştir.
İstinaf bu kararı onamıştır.
Danıştay 12. Daire ise bu süreci aşağıdaki münasebet ile iptal etmiştir.
Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun’un 13. unsurunun ikinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan, “Personele ait disiplin kararları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun disiplin kararlarına uygun olarak düzenlenir.” kararı destek alınarak çıkarılan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı Disiplin Yönetmeliği’nin 6. hususunun birinci fıkrasındaki “657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125. unsurunda yer alan Devlet memurlarına yönelik disiplin cezaları ile bu cezaların uygulanacağı fiil ve hallere ait kararların Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığında misyonlu işçiye de uygulanması temeldir.” kararı ile 8. hususunda yer alan “Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığınca 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun disiplin kararlarına uygun olarak alt düzenleyici süreçler yapılabilir.” kararı destek alınarak KOSGEB Disiplin Yönergesi’nin hazırlanarak yürürlüğe konulduğu; Yönergede, Devlet memurluğundan çıkarma cezası yerine 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda yer almayan bir ceza çeşidi olan hizmete son verme cezasına yer verilerek ” KOSGEB işçisi sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak” fiili, hizmete son verme cezasını gerektiren fiil ve haller ortasında sayılmıştır.
KOSGEB Disiplin Yönergesinde yer alan disiplin kararları uyarınca davacıya verilen disiplin cezası, Anayasa’nın 128. hususunun ikinci fıkrasında karara bağlanan “kanuni düzenleme” prensibine karşıtlık oluşturmaktadır.
NOT: Dava etabında KOSGEB mevzuatında değişiklik yapılmış ve disipline ait kararları yürürlükten kaldırılmıştır. Yeni durumda işçi lehine oluşan durumun DEĞERLENDİRMEYE ALINMAMASI mahkemece ayrıyeten ELEŞTİRİLMİŞTİR.
T.C.
DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Temel No: 2018/1899
Karar No: 2022/1347
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı / …
VEKİLİ: Av….
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ: Av….
İSTEMİN KONUSU:
…Bölge Yönetim Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
KOSGEB …Müdürlüğünde teknisyen olarak misyon yapan davacı tarafından, KOSGEB Disiplin Yönergesi’nin 5. hususunun birinci fıkrasının (d) bendinin (7) numaralı alt bendi uyarınca hizmete son verme cezası ile cezalandırılmasına ait Yüksek Disiplin Şurası’nın …tarihli ve …numaralı kararı ile bu kararın bildirimine ait KOSGEB İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığının …tarihli ve E….sayılı sürecinin iptali istenilmiştir.
Birinci Derece Mahkemesi kararının özeti:
…. Yönetim Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararla;
Davacının, şirket çalışanı. ile olağan iş arkadaşlığının dışında bir bağının olmadığı, Müdürlüğün endüstrinin içinde olması sebebiyle denk geldiğinde .’yi yoldan aracına aldığını, mesai bitiminde de organize endüstrinin çıkışında yer alan ışıklara kadar götürdüğünü, kendisiyle baş başa yemek yemediğini, kimi vakit arkadaşlarla daima bir arada yemek yediklerini, .’yi meskenine hiç bırakmadığını, lakin konutuna aldığı mobilya montajlarının üretiminde meskenine giderek kendisine eşlik ettiğini, konuttan de mobilyacılar ile birlikte çıktığını, bir seferinde de yeniden meskenine duşa kabin yapılacağı sırada meskenine gittiğini, annesinin de meskende olduğunu, bunun dışında konutuna gitmediğini beyan ettiği; .’nin sözünde; davacıyı kendisinden yaşça büyük ağabeyi olarak kabul ettiğini, sabah müdürlüğe gelirken, akşam da müdürlükten ayrılırken müdürlüğün bulunduğu yerin… Organize Sanayi içinde dökümcülerin bulunduğu yerde bulunmasından ötürü yaya olan işçinin aracı olan işçinin otomobiline binebildiğini, bu durumun alışılagelmiş olağan bir davranış formunu aldığını, yalnızca davacının aracıyla değil, kim müsait ise o işçi ile birlikte giderek işlerini yapıp döndüğünü, işe başladığı için yeni konut tuttuğunu, meskenin tamir edilmesi ve gelen eşyaların kurulması maksadıyla yardım istemesi sebebiyle davacının bir kaç kere konutuna gelerek yardımcı olduğunu, davacı ile iş ortamının gerektirdiğinin üstünde bir yakınlaşmanın kelam konusu olmadığını, bu iftiraları kabul etmediğini, KOSGEB… Müdürü .’nin sözünde; müdürlükte misyonlu bir kaç işçinin. ve davacının iş yerinden mesai bitiminde bir arada ayrıldıklarını, yeniden sabahları da davacının arabası ile …’yi getirdiğini, davacının .’nin meskenine gittiğini, mahalle sakinlerinin bu durumdan rahatsız olduğunu tabir ettiklerini, kendisinin de iki çalışanı gözlemlediğini, işe gelip gitmede beraberliklerinin, davacının mesai sonrası …’nin konutuna gittiğini gördükten sonra üst makama durumu bildirdiğini belirttiği; bu haliyle olayın, davacının mesleksel yaşantısıyla bir ilgisinin olmayıp özel hayatına ait olduğu, niteliği prestijiyle da KOSGEB’ in itimat ve prestijini sarsacak tartıda cereyan etmediği; öte yandan, davalı yönetim tarafından davacının telefon kayıtlarını vermekten kaçınmasının da yaşanan yüz kızartıcı ilgiyi bir manada doğruladığı argüman edilmiş ise de; hukukumuzda haberleşme hürriyeti kapsamında yapılan telefon görüşmeleri ve bunlara ait kayıtların temin edilmesi yetkisinin fakat hakim kararı yahut gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısı kararıyla mümkün olduğu, bu bahiste ayrıca rastgele bir kamu görevlisinin yetkisinin bulunmadığı açık olduğundan, kelam konusu fiilin davacı tarafından işlendiği yolundaki varsayım ve kanaatten hareketle verilen disiplin cezasında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir.
Bölge Yönetim Mahkemesi kararının özeti:
…Bölge Yönetim Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince; istinaf müracaatına bahis …. Yönetim Mahkemesi kararının hukuka ve adaba uygun olduğu ve davalı yönetim tarafından ileri sürülen argümanların kelam konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Metodu Kanunu’nun 45. unsurunun üçüncü fıkrası uyarınca istinaf müracaatının reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN SAVLARI:
Davacının, şirket çalışanı …’ye çeşitli vesilelerle yakınlık kurmak suretiyle yaklaştığı, işe gelirken, öğle ortalarında ve iş çıkışında otomobiline alarak bir arada bir yerlere gittiği, ayrıyeten eşinden ayrılmış bekar bir bayanın konutuna giderek orada vakit geçirdiği formundaki fiilleriyle, KOSGEB işçi sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunduğu, mahremiyet alanına dahil özel hayat aksiyonlarını hiç çekinmeden Kurum içerisinde devam ettirerek işçi sıfatı ile bağdaşmayacak nitelikteki hareketleri ile disiplin kararlarını ihlal ettiğinin yapılan inceleme ve soruşturma ile tespit edildiği, gerek olayın hali gerek taraf tabir ve savunmaları gerekse şahit sözlerinin titizlikle incelendiği, davacının, şahitlerinin hangi konuda tanıklık edeceklerine dair net bir beyanda bulunmadığı, şahitlerin tebligata fayda adres ve bağlantı bilgilerini bildirmediği, kendi kusur ve ihmali sonucunda şahit dinletme talebinde vazgeçmiş sayıldığı, davacı hakkında uygulanması istenen kararın yönetimin takdirinde olduğu, verilen cezanın hukuka uygun olduğu, Bölge Yönetim Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ FİKRİ:
Temyiz isteminin reddi ile metot ve yasaya uygun olan Bölge Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ İSMİNE
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki dokümanlar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
Belgenin incelenmesinden;
KOSGEB… Müdürlüğü’nde Teknisyen olarak misyon yapan davacının şirket çalışanı… ile mesai dışında olağan iş arkadaşlığının ön gördüğü biçim ve davranışlar dışında yakın ilgi kurmak suretiyle memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak fiilini işlediği gerekçesiyle, hakkında KOSGEB Disiplin Yönergesi’nin 5. unsurunun birinci fıkrasının (d) bendinin (7) numaralı alt bendi uyarınca hizmete son verme cezası ile cezalandırılması teklifinin KOSGEB Yüksek Disiplin Konseyinin 23/12/2016 tarihli …nolu kararı ile kabul edildiği, kararın KOSGEB İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığı’nın …tarihli ve E….sayılı süreciyle davacıya bildirilmesi üzerine, bu süreçlerin iptali istemiyle temyizen incelenen davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa’nın 128. hususunun ikinci fıkrasında, “Memurların ve öbür kamu vazifelilerinin nitelikleri, atanmaları, misyon ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve başka özlük işleri kanunla düzenlenir. Lakin, mali ve toplumsal haklara ait toplu kontrat kararları gizlidir.” düzenlemesi yer almaktadır.
3624 sayılı Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun süreç tarihinde yürürlükte bulunan “Personel Rejimi” başlıklı 13. hususunda; çalışana ait disiplin kararlarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun disiplin kararlarına uygun olarak düzenleneceği öngörülmüştür.
Dava konusu süreç tarihinde yürürlükte bulunan 24/07/2009 tarih ve 27298 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı Disiplin Yönetmeliğinin 6. unsurunun birinci fıkrasında; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125. unsurunda yer alan Devlet memurlarına yönelik disiplin cezaları ile bu cezaların uygulanacağı fiil ve hallere ait kararların Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığında misyonlu işçiye de uygulanacağı düzenlenmiştir.
KOSGEB Disiplin Yönergesi’nin 5. unsurunun (d) bendinin (7) numaralı alt bendinde ise; KOSGEB çalışanı sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunan işçinin bir daha KOSGEB’deki misyonuna dönmemek üzere hizmete son verme cezası ile cezalandırılacağı karara bağlanmıştır.
09/07/2018 tarihli ve 30473 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Anayasada Yapılan Değişikliklere Ahenk Sağlanması Maksadıyla Kimi Kanun ve Kanun Kararında Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin 77. hususunun birinci fıkrasının (ç) bendi ile, 3624 Sayılı Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun “Personel Rejimi” başlıklı 13. unsuru yürürlükten kaldırılmış; Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı, 15/07/2018 tarihli ve 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Bakanlıklara Bağlı, İlgili, Alakalı Kurum ve Kuruluşlar ile Öteki Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Onsekizinci Kısmın 224 ila 236. unsurları ortasında düzenlenmiş; “Personel rejimi” başlıklı 235. unsurunda disiplin kararlarına ait bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. unsurunun birinci fıkrasının (E) bendinin (g) alt bendinde; “Memurluk sıfat ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak” fiili, devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller ortasında yer almıştır.
HUKUKSAL KIYMETLENDİRME:
Anayasa’nın 128. unsurunun ikinci fıkrasında, “Memurların ve öbür kamu vazifelilerinin nitelikleri, atanmaları, misyon ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve başka özlük işleri kanunla düzenlenir. Lakin, mali ve toplumsal haklara ait toplu mukavele kararları gizlidir.” kararına yer verilmek suretiyle memurlar ve başka kamu vazifelileri, özlük hakları bakımından yasal garantiye kavuşturulmuştur. Memurlar ve başka kamu vazifelilerinin ve bu kapsamda yer alan KOSGEB çalışanının statü haklarını direkt etkileyen disiplin süreçlerinin, “diğer özlük işleri” kavramı kapsamına girdiğinde kuşku bulunmamaktadır.
Yasal düzenleme unsuru, düzenlenen alanda temel prensiplerin kanunla konulmasını ve çerçevenin kanunla çizilmesini tabir etmektedir. Bu niteliği taşıyan bir yasal düzenleme ile uzmanlık ve teknik hususlara ait detayların belirlenmesi konusunda yürütme organına yetki verilmesi, yasal düzenleme unsuruna karşıtlık oluşturmaz.
Disiplin cezaları, kamu hizmetlerinin gereği üzere yürütülmesini sağlamak maksadıyla öngörülmüş, yapma yahut yapmama biçiminde beliren davranış kurallarının ihlali halinde uygulanan, yasal olarak düzenlenmiş idari yaptırımlardır. Kamu hizmetlerini yürütenlerin misyon, yetki ve sorumlulukları kamu hizmeti ve hizmet gerekleri ile sonlandırılmış, bu hudutlar dışına çıkanların ise disiplin cezaları ile cezalandırılmaları ilgili kanunlarda öngörülmüştür.
Üstte anılan Anayasa ve yasal düzenlemeler uyarınca disiplin hukukuna ilişkin yordam ve asılların sadece kanunla düzenleneceği, kanun dışında yönetmelik, yönerge ve başka alt düzenleyici süreçlerle disiplin cezası çeşitleri ile bu cezaları gerektiren fiil ve hallerin belirlenmesinin ve buna nazaran disiplin cezası verilmesinin hukuken mümkün olmadığı görülmektedir.
Dava konusu disiplin cezasının desteği olan mevzuat incelendiğinde; Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun’un 13. unsurunun ikinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan, “Personele ait disiplin kararları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun disiplin kararlarına uygun olarak düzenlenir.” kararı destek alınarak çıkarılan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı Disiplin Yönetmeliği’nin 6. unsurunun birinci fıkrasındaki “657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125. unsurunda yer alan Devlet memurlarına yönelik disiplin cezaları ile bu cezaların uygulanacağı fiil ve hallere ait kararların Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığında misyonlu çalışana de uygulanması temeldir.” kararı ile 8. unsurunda yer alan “Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığınca 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun disiplin kararlarına uygun olarak alt düzenleyici süreçler yapılabilir.” kararı destek alınarak KOSGEB Disiplin Yönergesi’nin hazırlanarak yürürlüğe konulduğu; Yönergede, Devlet memurluğundan çıkarma cezası yerine 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda yer almayan bir ceza tipi olan hizmete son verme cezasına yer verilerek ” KOSGEB çalışanı sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak” fiili, hizmete son verme cezasını gerektiren fiil ve haller ortasında sayılmıştır.
KOSGEB Disiplin Yönergesinde yer alan disiplin kararları uyarınca davacıya verilen disiplin cezası, Anayasa’nın 128. hususunun ikinci fıkrasında karara bağlanan “kanuni düzenleme” unsuruna karşıtlık oluşturmaktadır.
Öte yandan üstte açık metinlerine yer verilen mevzuat kararlarının değerlendirilmesinden; dava derdest iken davacının fiiline uygulanacak disiplin cezasına ait mevzuatta kıymetli değişiklik yapılmıştır. Dava konusu süreç tarihinde yürürlükte bulunan disiplin cezasına ait mevzuat kararları yürürlükten kalktığı üzere, KOSGEB işçisine uygulanacak disiplin cezalarına ait yeni ve özel bir düzenlemeye de yer verilmemiş olduğu anlaşılmaktadır. Lakin, özel düzenleme bulunmadığı durumda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun disiplin cezalarına ait kararlarının KOSGEB çalışanına de uygulanması gerektiği açıktır.
Bu duruma nazaran, davalı idarece, davacının üzerine atılı bulunan hareketi hakkında 657 sayılı Kanunun 125. unsurunda öngörülen disiplin cezaları kapsamında bir kıymetlendirme yapılarak, aksiyonunun karşılığı olan disiplin yaptırımının uygulanmasına karar verilmesi gerekmektedir.
Bu prestijle, Yönetim Mahkemesince, davaya mevzu uyuşmazlık hakkında; 657 sayılı Kanunun 125. unsurunda öngörülen disiplin cezaları kapsamında bir kıymetlendirme yapılarak, davacının üzerine atılı aksiyonu ile buna uygulanacak ceza yaptırımının tüzel kontrolü yapılmak suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, KOSGEB Disiplin Yönergesi’ndeki disiplin kararları temel alınarak yapılan kıymetlendirme sonucunda dava konusu sürecin iptali yolunda verilen …. Yönetim Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf müracaatının reddine ait temyize husus Bölge Yönetim Mahkemesi kararında tüzel isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. hususuna uygun bulunan davalı yönetimin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu sürecin üstte özetlenen münasebetle iptaline ait Yönetim Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf müracaatının reddi yolundaki temyize mevzu …Bölge Yönetim Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yine bir karar verilmek üzere belgenin …Bölge Yönetim Mahkemesi …. İdari Dava Dairesine gönderilmesine, kesin olarak 22/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
