Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Doruğu’nun yapıldığı IFEMA Kongre Merkezi’nde basın toplantısı düzenledi.
NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Tepesi’nin 32’ncisini, İspanya’nın konut sahipliğinde başşehir Madrid’de tamamladıklarını belirten Erdoğan, İspanyol makamlarına mesken sahiplikleri ve misafirperverlikleri için teşekkür etti.
NATO’nun tarihindeki en kıymetli doruklardan birini muvaffakiyetle neticelendirdiklerini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, tepenin, müttefiklerin mevcut meydan okumalar karşısında birlik ve dayanışma anlayışının teyit edilmesine vesile olduğunu söyledi.
Erdoğan, tepenin başarısı için gösterdiği uğraş nedeniyle NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve takımına de teşekkür ederek, şöyle devam etti:
“Ukrayna’daki savaşın başlamasının akabinde biri görüntü telekonferans, biri de Brüksel’de düzenlenen toplantı olmak üzere başkanlar seviyesinde bu yıl üçüncü sefer bir ortaya geldik. Madrid Tepesi, gelinen noktayı analiz etmemiz ve geleceğe yönelik bir vizyon oluşturmamız için kıymetli bir fırsat oluşturdu. İttifakımızın Ukrayna’ya takviyesi tamdır. Lakin bu takviyemizi bir barış vizyonuyla birlikte ortaya koymalı, insani dramın, yıkımın ve gözyaşının bir an evvel durdurulması için uğraş göstermeliyiz.
Kalıcı bir ateşkesin sağlanmasına dönük diplomatik girişimlerimizi yoğunlaştırmalıyız. Doruğun dün gerçekleştirdiğimiz birinci oturumunda Ukrayna Devlet Lideri Sayın Zelenskiy bizlere görüntü bildiriyle hitap etti. Sürecin başından itibaren kendisiyle yakın diyaloğumu sürdürüyorum. Birebir vakitte, bildiğiniz üzere, Rusya Devlet Lideri Putin’le de sistemli olarak temas halindeyiz. Tüm bu eforlarımız kalıcı barışın yolunu açacak adımların atılması içindir.”
Çatışmalar uzadıkça can kayıpları ve yıkımın da arttığına işaret eden Erdoğan, savaşın başta enflasyon olmak üzere global iktisattaki olumsuz yansımalarını herkesin hissettiğini tabir etti.
– Ukrayna’nın tahıl stoklarının Karadeniz’deki limanlardan ihraç edilmesi planı
Türkiye olarak, adil bir barışın kaybedeninin olmayacağına inandıklarını vurgulayan Erdoğan, “İstanbul Süreci’yle yeşeren umutları daha da güçlendirmemiz gerekiyor. Türkiye’nin sorumluluk üstlenen, tüm taraflarla konuşabilen, elini taşın altına koyan bir müttefik olarak oynadığı rolün NATO içinde de takdirle karşılandığını bir defa daha memnuniyetle gördüm. Buradaki temaslarımızda savaşın başından bu yana önceliklerimiz ortasında yer alan krizin insani tesirlerinin en aza indirilmesi, ateşkesin acilen temini istikametindeki teşebbüslerimiz hakkında bilgi verdim. Ukrayna’nın tahıl stoklarının Karadeniz’deki limanlardan ihraç edilmesine yönelik planına ait katkılarımızı paylaştım.” sözlerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, temasları sırasında Türkiye’nin, BM ve tarafların iştirakiyle yapılacak dörtlü toplantıyı en kısa müddette İstanbul’da düzenlemeye yönelik gayretlerinden da bahsettiğini anlattı.
Zirvede memleketler arası kamuoyunun en çok ilgisini çeken dokümanın, dün kabul edilen Yeni Stratejik Konsept olduğunu aktaran Erdoğan, “2010 Lizbon Tepesi’nde kabul edilen Stratejik Konsept’in yerini alacak olan bu yeni evrak, NATO’nun temelini oluşturan birlik ve dayanışma unsurlarının değerini bir sefer daha teyit etmiştir. İttifakın gelecekteki güvenlik ortamına kendini adapte etmesine yönelik bir vizyon ortaya koymuştur.” dedi.
Türkiye’nin İttifak’a iştirakinin 70’inci yılını kutladığını anımsatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu:
“NATO içinde oynadığı aktif rol ve verdiği kapsamlı katkılarla müttefiklik ruhuna her vakit uygun hareket eden Türkiye, elbet bu gelecek vizyonunda da kelam sahibi olan en önemli müttefikler ortasında yer alacaktır. Stratejik Konsept’te terörizmin en önemli asimetrik tehdit olarak tanınması ve NATO’nun, terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle gayret istikametindeki kararlılığının ortaya konulması elbette kıymetlidir. Lakin bu kararlılık kağıt üzerinde kalmamalıdır.
Fiiliyatta terör örgütleri ortasında hiçbir ayrıma gidilmeden çabanın dayanışma içinde sürdürülmesi zorunludur. Oturumlardaki hitaplarımda ve ikili temaslarımda bu bahsin, Türkiye için ne derece büyük hassasiyet arz ettiğini bilhassa vurguladım. Ayrıyeten bunun yalnızca bizim değil, NATO’nun da sorunu olduğuna işaret ettim. Temizlerin canları ve kanları üzerinden ikbal devşirmeye çalışan cinayet şebekeleri, hepimizin ortak düşmanıdır. Bugün bize karşı kullanılan silahların, yarın öbür müttefiklerimize karşı kullanılmayacağının hiçbir garantisi yoktur. Tarih bize, bu çeşit ihmalkarlıkların daha sonra ölümcül tehditler olarak muhataplarına geri döndüğünü göstermiştir.”
– Müttefiklerden gerçek dayanışma beklentisi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, son günlerde terör örgütü PKK ve uzantılarının kendilerine yönelik en küçük bir müdahale karşısında sergiledikleri pervasızlıkların bunun açık örneği olduğunu belirterek, “Tıpkı ‘habis bir ur’ üzere günden güne büyüyen, toplumsal barışı, huzuru ve güvenliği tehdit eden bu beladan kurtulmamız gerektiğini lisana getirdim. Müttefiklerimizden kelamda değil, hareketlerinde de gerçek bir dayanışma beklediğimiz iletisini güçlü biçimde verdim.” diye konuştu.
Türkiye’nin, terör örgütlerine karşı yürüttüğü uzun ve kararlı çabayı anlatan bir görüntüyü önderlerle izletme fırsatı bulduğunu bildiren Erdoğan, şunları kaydetti:
“Böylece PKK, PYD, FETÖ ve DEAŞ’ın kanlı yüzünü bir sefer daha tüm muhataplarımıza anlatmış olduk. Gelinen noktada hepimiz şu gerçeği görüyoruz, şayet NATO’nun güvenilirliğini ve inandırıcılığını korumak istiyorsak müttefikler olarak terörün tüm tezahürleriyle uğraşta daha net, dengeli ve samimi adımlar atmamız koşuldur. Terörün finansmanı ile militan devşirme faaliyetlerinin engellenmesi bu uğraşın ayrılmaz kesimidir. Yaklaşık 40 yıldır bölücü terörle uğraş eden, binlerce evladını teröre kurban vermiş bir ülke olarak oyalamalara tahammülümüz kalmamıştır.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelik müracaatları bağlamında yaşananlar, Türkiye’nin bu bahisteki kırmızı çizgilerini ortaya koymuştur. Birinci günden itibaren hassasiyetlerimizi tabir ederek, yapan lakin kararlı bir tavır sergiledik. Salı günü Sayın Genel Sekreter’in kolaylaştırıcılığında İsveç ve Finlandiya başkanlarıyla Dörtlü Tepemizi gerçekleştirdik. İmzalanan Mutabakat Muhtırası’nı, Türkiye’nin hassasiyetlerinin anlaşıldığının bir işareti olarak görüyoruz. Elbette bu bir başlangıçtır, asıl olan verilen kelamların hayata geçirilmesidir. Bundan sonraki süreçte muhtırada kayıtlı konuların uygulamasını titizlikle takip edecek, adımlarımızı da buna nazaran atacağız.”
Diplomasiye bir tarafın kazanıp öbür tarafın kaybettiği “sıfır toplamlı bir oyun” nazarıyla bakmanın yanlış olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bilakis diplomasiyi bizleri ortak yarara ulaştıracak en kestirme, en garanti yol olarak görmek gerekir. Türkiye, İsveç ve Finlandiya ortasında imzalanan muhtıraya, bu zaviyeden bakılmasının daha hakikat olacağına inanıyorum. Hiç elbet bu muhtıra, Türkiye ve milletimiz açısından kuvvetli müzakere sürecinden sonra elde edilmiş diplomatik bir zaferdir.” değerlendirmesinde bulundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi:
“Üçlü Muhtıra’yla Türkiye’nin terör örgütü PKK ve uzantılarıyla uğraşta tam iş birliği, terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle gayrette dayanışma, PYD/YPG ve FETÖ’ye dayanak sağlamama taahhüdü, savunma sanayii alanında ambargo ve kısıtlamalara gidilmemesi ile iş birliğinin artırılması, İsveç ve Finlandiya’nın terörizmle çaba ve savunma sanayii hususlarındaki ulusal mevzuatlarını ve uygulamalarını tadil etme kelamı, terör suçlularının iadesi konusunda somut adımlar atılması ve ikili seviyede türel düzenlemeler yapılması, PKK ve uzantılarının para toplama ile eleman devşirme faaliyetlerinin yasaklanması ve bunların soruşturulması, Türkiye’ye yönelik terör propagandasının engellenmesi konularında net, somut ve sağlam garantiler almıştır. Bu adımların uygulanmasını denetlemek üzere adalet, istihbarat ve güvenlik kurumlarının iştirakiyle Daimi Ortak Düzenek kurulması kararlaştırılmıştır.”
Erdoğan, Finlandiya ve İsveç’in Daimi Yapılandırılmış İş birliği Süreci (PESKO) dahil Avrupa Birliği güvenlik sistemlerine Türkiye’nin en geniş formda iştirakini destekleyeceğini beyan ettiğini aktardı.
Böylece Türkiye’nin birinci günden itibaren lisana getirdiği hassasiyetlerin tamamının üçlü muhtıraya girdiğine dikkati çeken Erdoğan, “Türkiye ve NATO ile bu muhtıranın kazananı tıpkı vakitte İsveç ve Finlandiya halklarıdır. Terörle gayret istikametinde atılacak her müspet adım, bu ülkelerin barış, huzur ve güvenliğine katkı yapacaktır.” diye konuştu.
– Devlet ve hükümet liderleri ile görüşmeler
Erdoğan, Tepe toplantılarında ve marjında birçok devlet ve hükümet lideriyle da bir ortaya gelme fırsatı bulduklarını anımsattı.
Bu çerçevede NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ile dörtlü tepe gerçekleştirdiklerini hatırlatan Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, AB Kurulu Lideri Charles Michel, ABD Lideri Joe Biden, Avusturya Federal Şansölyesi Karl Nehammer, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Almanya Federal Şansölyesi Olaf Scholz, Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Werner Iohannis ile Güney Kore Cumhurbaşkanı Yoon Suk-yeol ile görüştüğünü lisana getirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, toplantılar sırasında da Macaristan ve Karadağ başkanları dahil pek çok devlet lideriyle da sohbet ettiğini aktardı.
– “Zirvenin yeni bir periyodun kapılarını aralamasını temenni ediyoruz”
Bu görüşmelerde mevkidaşlarıyla yüklü olarak Ukrayna’daki gelişmeleri ele aldıklarını, ittifak gündemi çerçevesinde fikir teatisi gerçekleştirdiklerini, ayrıyeten ikili gündemlerindeki bahisleri farklı taraflarıyla değerlendirdiklerini vurgulayan Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Zirveyle Türkiye’nin 70 yıldır NATO üyesi olan, İttifakın en büyük ikinci ordusuna sahip, harekat ve misyonlara en fazla katkı veren beşinci ülkesi olarak NATO’nun dününde ve bugününde olduğu üzere geleceğinde de kelam sahibi olacağı bir defa daha açıkça görülmüştür. Biz kendi bağımsız dış siyasetimizi izlerken, müttefiklik ruhu içinde NATO’ya gerekli katkıları vermeye devam edeceğiz. Müttefiklerimizden de birebir samimi dayanışmayı görmek istiyoruz. Madrid Tepesi’nin bu noktada yeni bir periyodun kapılarını aralamasını temenni ediyoruz. Bu niyetlerle zirvemizin hayırlara vesile olmasını diliyorum.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO Tepesi’nde Türkiye ile İsveç ve Finlandiya ortasında imzalanan üçlü muhtıraya ait, “Biz parlamentomuzdan bunu geçirmedikten sonra zati bu iş yürümez. İsveç ve Finlandiya’nın üzerine düşen vazifeleri yerine getirmesi lazım.” dedi.
Erdoğan, NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Doruğu’nun yapıldığı IFEMA Kongre Merkezi’nde düzenlediği basın toplantısında, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
“Ukrayna’nın hububat ihracatı için bir planınız olduğunu söylediniz. Bu plan nasıl işe yarayacak, bu plana Sayın Putin’in tepkisi nedir?” halindeki soru üzerine Erdoğan, hem Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin hem de Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy ile bu hafta sonu yahut hafta başında telefon diplomasisini sürdürmeye çaba edeceklerini bildirdi.
Erdoğan, “Zaten başlamış olan bir yol haritamız var. Kendileriyle görüşmek suretiyle bir an evvel bu koridoru işletmeye çalışacağız. Bizim bölgede 20 kadar gemimiz var, bu gemilerle de bu eserlerin tahliyesini ve ‘re-export’ vasıtasıyla üçüncü ülkelere de naklini sağlamaya çaba edeceğiz.” diye konuştu.
– Biden’ın Türkiye’ye F-16 satışıyla ilgili açıklamaları
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD Lideri Joe Biden’ın Türkiye’ye F-16 savaş uçaklarını satmaları gerektiğine ve bunun için ABD Kongresinden onay alabileceklerine yönelik açıklamaları anımsatılarak, “Bu satışın onaylanacağından emin misiniz? Rastgele bir takvim belirtildi mi size?” sorusuna karşılık, Kongre’de Demokratlarla birlikte Cumhuriyetçilerin de bulunduğuna işaret etti.
Geçen hafta Türkiye’den geniş bir takımın ABD’ye giderek, Cumhuriyetçiler ve Demokratlarla görüştüğünü aktaran Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Sayın Biden’la dün akşam yaptığımız görüşmeden sonra heyetlerimizi gerekirse yeniden göndereceğiz. Orada Cumhuriyetçilerle de görüşmeler yapmak suretiyle, onların da bu bahisteki dayanağını almamız halinde inanıyorum ki Sayın Biden’ın bu mevzudaki samimi çabaları önemli bir dayanak bulacaktır. Onun için de gecikmeden çabucak bir heyeti ayrıyeten Amerika’ya göndereceğim.”
– “Önce İsveç ve Finlandiya’nın üzerine düşen vazifeleri yerine getirmeleri lazım”
İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik müracaatları kapsamında imzalanan üçlü muhtıranın uygulamasının nasıl olacağı, iki ülkenin Türkiye’nin atmasını istediği adımları yerine getirmemesi durumunda nasıl bir yol izleneceği sorulan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Biz parlamentomuzdan bunu geçirmedikten sonra aslında bu iş yürümez. Evvel İsveç ve Finlandiya’nın üzerine düşen misyonları yerine getirmeleri lazım ki bu aslında metin içerisinde yer alıyor. Onların bu misyonlarını yerine getirmeleri halinde biz de bunu parlamentomuza göndeririz. Lakin bunlar şayet yerine getirilmezse bunun parlamentomuza gönderilmesi de kelam konusu değil.
Biliyorsunuz Makedonya 11 artı 9, 20 yılda NATO’ya girebildi. Bu iş o denli süreci çok çabuk işleyen, ‘ben istedim oldu’ süreci değildir. İsveç de Finlandiya da bunu biliyor ve bunun şuuru içerisinde de öncelikle olağan PKK/YPG/PYD, FETÖ terör örgütlerinin silinip atılması lazım. Bunlarla ilgili de yasal düzenlemeleri bir an evvel bitirmeleri lazım.”
– “Siyaseti istikrar siyasetleri üzerinden yürütmek istiyoruz”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerine yönelik Putin’in “gerginlik yaratacak” tarafındaki açıklamaları, ABD Lideri Biden ile İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın da Rusya aleyhindeki sözlerinin anımsatılması ve Türkiye’nin bu noktadaki pozisyonuna ait değerlendirmesinin sorulması üzerine, “Bizim Rusya’yla ikili ilgilerimiz var ancak bunun yanında Ukrayna’yla da ikili bağlarımız var. Hasebiyle biz siyaseti istikrar siyasetleri üzerinden yürütmek istiyoruz, arbede siyasetleri üzerinden değil.” diye konuştu.
Türkiye’nin doğal gazının yüzde 40’tan fazlasının Rusya’dan temin edildiğine, Akkuyu’daki nükleer güç santralinin Rusya ile birlikte yapıldığına dikkati çeken Erdoğan, bunların büyük kıymet arz ettiğinin ve bir kenara konulamayacağının altını çizdi.
Erdoğan, “Dolayısıyla süreci takip edeceğiz ve bu süreç içerisinde siyasetin ‘kazan-kazan’ temeline nazaran şekillendiğini ele aldığımız vakit problem kalmaz.” değerlendirmesinde bulundu.
– “Putin’le, Zelenskiy’le görüşmelerimi devam ettiriyorum, sonuç alacağımıza inanıyorum”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İngilliz bir basın mensubunun “Ukrayna savaşına diplomatik bir tahlil bulma konusunda hala emek sarf eden çok sayıda başkandan bir tanesisiniz. Sayın Johnson ve Biden’a baktığımız vakit daima Ukrayna’ya daha fazla silah sağlamaktan bahsediyorlar. ABD ve Birleşik Krallığın seçmiş olduğu yolun savaşı uzatacak çok agresif bir yol olduğunu düşünüyor musunuz?” sorusu üzerine, şu değerlendirmeleri yaptı:
“Her yiğidin yoğurt yiyişi farklıdır. Boris (Johnson) benim çok sevdiğim bir dostum, arkadaşımdır. Onun bakışı öyledir, benim bakışım da bu formdadır. Lakin dediğim üzere burada istikrar siyasetinin, diplomasiyi koşullarına nazaran güzel işletmenin çok daha yararlı olacağına inanıyorum. ‘Win-win’ buna nazaran adım atarsak, buradan çok daha güzel kararlar çıkabilir. Bunun için de ağır bir biçimde Sayın Putin’le, Sayın Zelenskiy’le görüşmelerimi devam ettiriyorum. Haftada bir, 10 günde bir kendileriyle telefon görüşmelerim oluyor. Bunlardan da sonuç alacağımıza inanıyorum.”
– Yunanistan’a “adaları silahlandıramazsınız” tepkisi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Doruğu’nda Yunanistan’ın gayri askeri statüdeki adaları silahlandırmasına ait mevzunun gündeme gelip gelmediği, Biden’la görüşmelerinde ise ABD’nin Yunanistan’da yeni üsler açmasına ait bahsin ele alınıp alınmadığının sorulmasına karşılık, Yunanistan’ın son devirdeki tavırlarının siyaset anlayışlarına asla uymadığını vurguladı.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’e İstanbul’da verdiği yemekten sonra ikili alakalara kıymet verilmesi, üçüncü şahısların ortaya sokulmaması noktasında teklifte bulunduğunu lisana getiren Erdoğan, şöyle konuştu:
“Buna karşın ABD’de Cumhuriyet Senatosu’nda yaptığı konuşmayla bizim bu mutabakatımızı 2-3 hafta sonra maalesef büsbütün bilakis dönüştürdü. Yalnızca onunla da kalmadı, Davos’ta birebirini yaptı. Onunla da kalmadı adalar, adacıklara özel ziyaretler yaparak, ziyaretlerinde silahlandırmalara gitmek üzere bir çabanın içine girdi. Bu adalar, adacıklar gerek Lozan gerek Paris Mutabakatı’na nazaran aksi bir olaydır. Yani oraları silahlandıramazsınız.
Bir de ABD’nin burada üs kurma olayları… Bu sorulduğu vakit alınan karşılık şu; Rusya’ya karşı. Doğal benim halkım bunları pek yutmuyor. Niçin? Neden? Adama sorarlar yani niye? Zira biz barışın hükümran olduğu bir dünyayı şayet tesis edeceksek, kuracaksak o vakit bu adımlar niye atılıyor? Buna natürel ki olumlu bakmıyoruz, bunu da yaptığımız ikili görüşmelerde başkanlara söyledik.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğine ait, “Siz artık bu teröristleri bize vereceğinize kelam veriyorsunuz, kanunları değiştireceğinize kelam veriyorsunuz; şayet bunlar yerine gelmezse kusura bakmayın. Verilen kelam yerine gelecek.” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Doruğu’nun yapıldığı IFEMA Kongre Merkezi’nde basın toplantısı düzenledi.
NATO Tepesi öncesinde İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka üyeliklerine ait iktidarın hali üzerine muhalefetten, “Neden karşı çıkıyorsunuz?” tenkidinin geldiğinin hatırlatılmasının akabinde, “Açıklamanızda, ‘Üçlü muhtırayla, Türkiye’nin terörle çabasına yönelik somut ve sağlam garantiler aldık’ dediniz. Bu, Türkiye’de yeniden muhalefet cephesinde yankılandı ve buna bir geri adım, taviz verilme formunda tenkitler geldi. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusu üzerine Erdoğan, “Taviz neresindeymiş?” tabirini kullandı.
Muhalefetin, iktidarın “siyah” dediğine “beyaz”; “beyaz” dediğine de “siyah” dediğini aktaran Erdoğan, muhalefetin hiçbir vakit olması gerekeni yahut doğrusunu söylemediğini, Türkiye muhalefetinin bu türlü olduğunu belirtti.
Bütün dokümanların aslında ortaya konulduğunu anlatan Erdoğan, şöyle devam etti:
“Dünyanın bu olaya nasıl baktığını herkes çok açık, samimi olarak görüyor. Şu an prestijiyle bizim buradaki halimiz, attığımız adımlar ilgi uyandırdığı üzere bütün başkanlar noktasında herkes de takdirle bunu karşıladı. Bizler de terörle uğraşımızın Türkiye dışındaki ayaklarını bütün dokümanlarla bir arada kendilerine takdim ettik, flaş belleklerle birlikte, görüntü kayıtlarını da kendilerine verdik. Oradan bunları izledikten sonra bu işi çok daha uygun anlayacaklar. Şu anda aslında İsveç’teki terörist yanlıları, terör yanlıları önemli manada çılgındalar. Fakat ne yazık ki bizim iç muhalefet bu işlerden pek mutlu değil. Onlara da dönünce anlatırız.”
– “Bakalım bu verdikleri kelamı yerine getirecekler mi?”
İsveç’in, daha evvel teröristlerin iadesine olumlu yaklaşmadığının hatırlatılmasının akabinde, “73 teröristin iadesi için kelam verdi dediniz, bunu biraz açar mısınız?” sorusuna karşılık Erdoğan, “Daha evvel onlar 60 teröristin iadesi konusunda birtakım müzakerelerdeydiler. Artık ise bunu 73’e çıkardılar, bu müzakereler esnasında. Bakalım bu verdikleri kelamı yerine getirecekler mi? Biz de takipçisi olacağız.” diye konuştu.
– “Verilen kelam yerine gelecek”
“‘Finlandiya maddelerimizi değiştiremeyiz ya da bu şahısları iade edemeyiz derse NATO üyeliğini engelleriz’ mi diyorsunuz?” sorusu üzerine Erdoğan, şunları kaydetti:
“Ben doğal bana verilen kelama bakıyorum. Şayet verilen kelam yerine gelmezse o vakit kontratta ne varsa onun gereğini yerine getiririz. Siz artık bu teröristleri bize vereceğinize kelam veriyorsunuz, kanunları değiştireceğinize kelam veriyorsunuz; şayet bunlar yerine gelmezse kusura bakmayın. Verilen kelam yerine gelecek. Şahsiyetli siyaset, şahsiyetli dış siyaset budur. Şayet bu yerine gelmediği takdirde o vakit Türkiye de verilen kelamı neyse, o kelamı meblağ. Yapılan bu. İsveç de Finlandiya da birebir şeyi söyledi. Bu kelamlarını tutacaklar. Erdoğan da verilen kelamını şayet tutmazsa, Erdoğan’a da gereken hesabı sorun.”
– “Freedom House’un evvel kendisini sorgulaması lazım”
Freedom House’tan olduğunu belirten bir iştirakçinin, “Türkiye, gazetecilerin özgürlüklerinin kısıtlanması konusunda makûs bir sicile sahip. 15 Temmuz’dan sonra çok sayıda gazeteci mahpusa atıldı. NATO’da yeri var mı Türkiye’nin?” değerlendirmesi üzerine Erdoğan, “Bunu diyen kim?” diye sordu.
Erdoğan, “Freedom House’tan.” karşılığı üzerine, şunları kaydetti:
“Freedom House’un evvel kendisini sorgulaması lazım. Türkiye’de 40 yılda 40 bin vatandaşımız öldürüldü. Şu anda Diyarbakır Anneleri, 1100 gündür HDP’nin kapısı önünde evlatlarını bekliyor. Bu anneler; çocukları 12, 13, 14 yaşında dağa kaçırılanlar. Nerede bu Freedom House? Evvel gelsin, bir kere o Diyarbakır Annelerini bir ziyaret etsinler. Bu anneler neyi bekliyor orada? Kaçırılan evlatlarını bekliyor. Pekala bu evlatları kaçıran bu HDP’liler, bu PKK’lılar, bu YPG’liler; bunlar bunu özgürlük ismine mı yapıyorlar? Bu nasıl özgürlüktür? Bir kez özgürlüğün tarifini güzel bileceğiz. Özgürlük, benim özgürlük alanım sizin özgürlük alanınıza kadardır; sizin özgürlük alanınız da benim özgürlük alınma kadardır. Bu anlayışla şayet bunu sürdürürsek sonuç alabiliriz. Lakin bugün Türkiye’de bir Kandil gerçeği var. Bu Kandil gerçeğinde de 13, 14, 15 yaşında kız çocuklar dağlara kaçırılıyor ve bu dağlarda uzunlukları kadar silahlarla bunlara eğitim yaptırılıyor. Sanki bunları biliyor musunuz? Sanki Freedom House bunları ne kadar takip etti? Hiç.”
Aynı iştirakçinin, “Cezaevindeki gazeteciler, insan hakları savunucularına ait nasıl bir kıymetlendirme yapacaksınız?” sorusuna karşılık da Erdoğan, “Benim şu anda ülkemde cezai bir durum olmadıktan sonra, hukuk noktasında rastgele bir cezai yaptırıma muhatap olmadıktan sonra gazeteci, kalemşör, fikir… Bunlardan cezaevlerinde olan yok. Bunların hepsi yalnızca bir dezenformasyon, bunları da biz yutmayız.” dedi.
– “Bunları bize verecek”
İsveç ve Finlandiya’dan teröristlerin iadesine ait soru üzerine Erdoğan, “Bunları bize verecekler. Zira onların kelamı. Bunlar yazılı kayda da girmiş vaziyette. Hasebiyle verdikleri kelamı yerine getirecekler.” sözlerini kullandı.
Bir gazetecinin, “Rusya ve Ukrayna devlet liderleriyle irtibat halinde olan az sayıda önderden birisiniz ve aktif bir formda insani koridorlar kurulması konusunda eforlar gösterdiniz. Bu yeni diplomasiyi nasıl değerlendirebiliyorsunuz?” sorusuna karşılık verirken Erdoğan, her şeyden evvel kendisinin bir siyasetçi olduğunu belirtti.
Erdoğan, 40 yıllık bir siyasi geçmişinin bulunduğuna dikkati çekerek, şöyle konuştu:
“Belediye başkanlığından Başbakanlık, Cumhurbaşkanlığı’na kadar bu süreci yaşadım. Siyasette parti teşkilatlarının en alt tabanından tırmanarak bu makamlara geldim. Münasebetiyle bir şey öğrendim; siyaset, hengame gürültü işi değildir. Siyaset, daha çok şayet barışa endeksliyse burada dost kazanmanın uğraşı içerisinde olacaksınız. Ne kadar düşman kazanırsanız siyasette o kadar kayıpsınız. Artık benim Sayın Putin ile geçmişim eski, Zelenskiy ile daha yeni. Zira Sayın Zelenskiy’nin Ukrayna siyasetindeki geçmişi çok eski değil ancak siyasette Ukrayna’da işbaşına geldiği andan itibaren de bağlantılarımız ağır bir biçimde devam etti. Sayın Putin’le daha eski. Artık ortada bir gerçek var. Burada biz şayet bir arabuluculuk yapacaksak en kıymetli adımlarımızdan bir tanesi de ne oldu? Ukrayna’nın temsilcileri ile Rusya Federasyonu’nun temsilcilerini İstanbul’da bir ortaya getirdik. Onları görüştürmek suretiyle de yeni bir süreci memnuniyetle başlattılar, başlattık. Ben istiyorum ki bundan sonraki süreçte de bunu hızlandırarak devam ettirelim. Hele hele bu tahıl krizinin olduğu bir dünyada bizler gerek Rusya gerek Ukrayna’dan bunları çıkartabilirsek inanıyorum ki şu anda tahılın meşakkatini çekenler; buğdayın, arpanın, ayçiçeği yağının vesaire burada bir rahatlamayı yaşayabilirler.”
– Suriye’nin kuzeyine yönelik operasyon
Suriye’nin kuzeyine yönelik operasyonun milletlerarası toplum tarafından olumlu karşılanıp karşılanmayacağına ait bir soru üzerine Erdoğan, “Uluslararası topluluğun anlamayacağı bir operasyonu yapmayız. Milletlerarası topluluğun anlayacağı lisandan, onların anlayacağı operasyonları yaparız. Türkiye bu bahiste önemli deneyimlere sahiptir. Hiç telaş etmeyin.” sözünü kullandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD’den F16 alımına ait, “Her iki taraftan, Cumhuriyetçiler- Demokratlar, muhakkak bir dayanağı almak gerekiyor. Lakin bütün bunlara karşın, Sayın Biden kendinden emin. Ben buna inanıyorum. Burada da esasen bunun açıklamasını yaptı. Temennim odur ki dostluğumuza, dayanışmamıza yakın bir neticeyi çıkartalım.” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Doruğu’nun yapıldığı IFEMA Kongre Merkezi’nde basın toplantısı düzenledi.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ile yaptığı görüşme ve Türkiye-İspanya bağlantılarına yönelik soru üzerine Erdoğan, İspanya’nın her şeyden kıymetlisi Türkiye’nin çok samimi bir dostu olduğunu belirtti.
İspanya’nın en hassas, en kritik periyotta Patriotları Türkiye’ye yerleştirdiğini hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu:
“Diğer NATO’daki ortaklar alıp götürdüler bataryalarını fakat İspanya götürmedi. Hala onların bataryası Türkiye’de duruyor. Bundan ötürü milletim ismine, devletim ismine bilhassa Sanchez’e şükran borcum var. Doğal bir de biz İspanya ile bir adım attık, o da uçak gemisi olayını gerçekleştirdik. İspanya ile uçak gemisini yaptık. Şu anda Anadolu uçak gemimiz suya indirildi ve o denli zannediyorum ki bu yıl içinde artık seferlerine de başlayacaktır. Daha çok SİHA’ların, helikopterlerin inip kalktığı bir uçak gemisi ve bunun dışında da şu an itibariyle 15 milyar doları aşkın bir ticaret hacmine sahibiz. Gayemiz bunu 20 milyar dolara çıkarmak ve bu mevzuda Sanchez’in buradaki devlet adamlığı kıymetli rol oynuyor. Bu toplantı vesilesiyle de pahalı dostuma, birebir vakitte Kral Felipe’ye de tekrar şahsım, milletim ismine şükranlarımı bildiriyorum.”
– Türkiye-ABD ilişkileri
“Geçmişte Sayın Joe Biden sizi kızdıracak şeyler söyledi lakin bu hafta düzgün dostlar olarak görülüyorsunuz, ne değişti?” sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Siyasette dün dündür, bugün bugündür. Bunu bu formda bilmemiz lazım. Onun için de 24 saatte siyasette çok şey değişir. Bu anlayışla siyaseti yürüteceğiz fakat dimdik de duracağız. Natürel Türkiye-ABD bağlantılarının geçmişi çok çok eski. Ben Başbakan olmadan evvel Sayın Bush ile bir süreç başlattım, o günden bugüne gelen bir sürecimiz var. Natürel âlâ günler oldu, makus günler oldu, o denli yahut bu türlü Türkiye-Amerika münasebetleri de yolunda devam etti.” diye konuştu.
“Kongre üyelerinin F16 konusunu onaylayacakları noktasında rastgele bir garanti aldınız mı?” sorusunu da yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Burada bir çelişki var, Demokratlar-Cumhuriyetçiler. Her iki taraftan aşikâr bir takviyesi almak gerekiyor. Ancak bütün bunlara karşın, Sayın Biden kendinden emin. Ben buna inanıyorum. Burada da zati bunun açıklamasını yaptı. Temennim odur ki dostluğumuza, dayanışmamıza yakın bir neticeyi çıkartalım.” dedi.
– İsveç ve Finlandiya ile yapılan muhtıra
Bir gazetecinin, Türkiye, İsveç ve Finlandiya ortasındaki üçlü muhtıraya ait, “Finlandiya ve İsveç, Türkiye’nin iade taleplerini yerine getirecek sözü yok aslında. Türkiye’nin iade taleplerini kıymetlendirecek, bunlara cevap verecek deniyor.” kelamları üzerine Erdoğan, “Metni okudunuz. Buna nazaran ele alacaktır yahut verecektir, vermeyecektir. Olağan bizim ne anladığımız kıymetli. Görüşmelerde, konuşmalarda ne anladığımız kıymetli. Bununla ilgili olarak da İsveç bu 73 kişiyi güncelleyerek bize vereceğinin kelamını bize bu metinle verdi. Verir yahut vermez, Biz artık bu metin üzerinden bunun takibini yapacağız, ona nazaran de kararımızı vereceğiz.” diye konuştu.
“Eğer Finlandiya ve İsveç’in hukuk sistemi sizin talep ettiğiniz iadeleri gerçekleştirmezse ne yapacaksınız?” sorusu üzerine de Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Terörizme bu yargı sistemleri çanak tutuyorsa bunu açıklansınlar, yok terörizme yargı sistemleri çanak tutmuyorsa bunu da açıklasınlar. Bizim ülkemizde teröre ve terörizme bizim yargı sistemimiz asla çanak tutmaz. Teröristlere yönelik bu bahiste yasal düzenlemelerimiz çok serttir, gereği neyse bunun gereğini yaparlar. Temenni ederim ki Finlandiya ve İsveç de kendi sözleri ‘Bizim maddelerimiz bu bahiste serttir, gereğini yaparız’ diyorlar öyleyse biz de gereğini bekliyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
– Yunanistan’la ilişkiler
“Dün ABD Lideri Joe Biden ile görüştükten sonra bölgedeki istikrarı da ele aldığınızı söylediniz. Hangi mevzuyu ele aldınız? Bölgedeki tansiyonun, tansiyonun azalması konusu mu gündeme geldi, Yunanistan Başbakanıyla da görüştünüz mü?” sorusu üzerine Erdoğan, şöyle konuştu:
“Yunanistan germedikten sonra biz germeye meraklı değiliz fakat şunu söyleyeyim, 147 defa hava alanımızı ihlal eden Yunanistan bunun hesabını vermek durumundadır. Onun için de 147 defa hava alanımızı ihlal edeceksin, buna rağmen Türkiye’nin hava kuvvetleri de gerekli karşılığı verdiği vakit rahatsız olacaksın. Bu türlü bir şey yok. Evvel Yunanistan bunu bir kez tertibe koymalı. O adalar, adacıklar kalkıp buraları silahlandırmaya gitmesi Lozan ve Paris mutabakatlarına karşıttır. Bu mutabakatları da bir okusunlar buna nazaran de adımlarını atsınlar.”
Türkiye ve NATO’nun Afganistan’daki terörizmle uğraş konusunda bundan sonraki periyoda ait atacağı adımlara yönelik soruya Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu cevabı verdi:
“Afganistan’daki terörle gayret noktasında biz daha evvel biliyorsunuz burada 1000’e yakın askerimiz vardı ve NATO ile ABD ile koalisyon güçleri olarak orada önemli manada bir çabayı verdik. Artık de yeniden tıpkı formda Afganistan’daki yeni sürece katkıda bulunma dileğiyle Kabil Havalimanının işletilmesine yönelik biz varız. ‘Katar, hatta BAE de olmak suretiyle üçlü olarak da havalimanının işletimini ele alabiliriz. Altyapı, üstyapı çalışmalarıyla ilgili de gerekli olan dayanakları verebiliriz’ dedik. Bu bahiste Afganistan tarafının yaklaşımını bekliyoruz. Temennimiz odur ki oradan da olumlu yaklaşım gelirse biz de adımlarımızı atacağız.”
Türkiye ve AB ortasındaki “terörizm tanımı” konusunda yaşanan ayrılıklar hatırlatılarak, İsveç ve Finlandiya’nın da AB müktesebatı çerçevesinde kararla, kimi şahısları teslim etmeyebileceğine yönelik soru üzerine Erdoğan, “Terörist noktasında biz dokümanlarıyla birlikte, yalnızca şiddete başvurmanın ötesinde, düşünün ki birçok insanı öldürmüş ve bu öldüren insanların hala ‘terörle alakası yoktur’ deniliyorsa bizim esasen o ülkenin maddelerine da güvenmemiz mümkün değil. Biz bu dokümanlarla bir arada kendilerine bunları, istihbarat örgütlerimiz verir ve istihbarat örgütlerimizin verdiği bu dokümanlarla birlikte de bunların tarafımıza gönderilmesini isteriz. Bizdeki gerek yargı organlarımız gerek istihbaratımız bu evraklar olmadan da esasen bunları talep etmez. Olay bu kadar açık, net.” diye konuştu.
