Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, 29-30 Haziran’da İspanya’nın konut sahipliğinde yapılacak NATO Tepesi öncesinde, terörle çabada Türkiye’nin dertleri giderilmediği sürece İsveç ve Finlandiya’nın üyelik süreçlerinde ilerleme kaydedilemeyeceğini söyledi.
İspanya’nın başşehri Madrid’deki temaslarıyla ilgili AA muhabirine kıymetlendirme yapan Kalın, burada Dışişleri, AB ve İşbirliği Bakanlığı Dış ve Global İşler Devlet Sekreteri Angeles Moreno Bau ve Başbakanlık İspanya AB Periyot Başkanlığı Uyum Ofisi Yöneticisi Aurora Mejia ile “kapsamlı, yapan, verimli ve nitelikli görüşmeler gerçekleştirdiğini” vurguladı.
Kalın, İspanya’nın NATO misyonu kapsamında Adana’da konuşlandırdığı Patriot savunma füzelerinin mühletini uzatmasından ötürü Türkiye’nin duyduğu memnuniyeti İspanya tarafına ilettiğini kaydetti.
Geçen yıl 16 milyar dolar olan Türkiye-İspanya ikili ticaret hacmini 20 milyar dolara çıkarmak için neler yapabileceklerini değerlendirdiklerini söyleyen Kalın, görüşmelerde birebir vakitte Ukrayna savaşı, Güney Kafkasya’da yaşananlar, Suriye ve Doğu Akdeniz hususlarının da ele alındığını belirtti.
– NATO Tepesi
Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından temsil edileceği NATO Tepesi’ni “Stratejik konsept kağıdının değerlendirileceği ve bunun güncelleneceği kıymetli doruklardan biri.” olarak tanımlayan Kalın, “özellikle Ukrayna savaşı, siber güvenlik, besin güvenliği, bölgesel mevzular, terörle gayret, Rusya ile bağlantılar üzere bahislerin gündemde olduğu bir periyotta bu doruğun yapılacak olmasının büyük kıymet arz ettiğini” söz etti.
Kalın, Türkiye’nin NATO’nun 2. büyük ordusuna sahip, bütün misyonlarında kıymetli misyonlar almış bir ülke olduğunu da vurgulayarak, NATO’nun hem stratejik konsept kağıdı hem de bundan sonraki meydan okumalarla ilgili alacağı hal ve tavırların belirleneceği tepenin başarılı geçmesi için Türkiye’nin elinden geleni yapacağının altını çizdi.
– İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya giriş müracaatları
NATO’ya üyelik müracaatlarını yapan ve Madrid’deki NATO Tepesi’ne özel davetli ülke olarak katılacak İsveç ve Finlandiya’nın terörle uğraş konusunda Türkiye’nin telaşlarını gidermesi gerektiğine bir defa daha vurgu yapan Kalın, şu değerlendirmede bulundu:
“İsveç ve Finli muhataplarımıza beklentilerimizi, kaygılarımızı ve taleplerimizi açık ve net bir halde, yapan bir tavır içerisinde lakin çok kararlı bir halde ilettik. Bilhassa terörle uğraş konusunda bu ülkelerde PKK/PYD/YPG yahut FETÖ üzere yapılanmaların mevcudiyeti hakkındaki pozisyonumuzu açık bir biçimde tabir ettik. Kendilerine bilgi ve evraklarla, bütün görselleriyle bu örgütlerin oradaki yapılanmasını paylaştık. Burada para toplayan, Türkiye aleyhine faaliyet yapan, eleman devşiren, terörist faaliyetleri organize eden kişi ve kuruluşlara karşı açık ve net tutum almaları gerektiğini tabir ettik. Bu tarafta beklentimiz devam ediyor. Şimdi karşı taraftan bu istikamette bize gelmiş somut, bizim kaygılarımızı tatmin edici bir geri dönüş olmadı. Görüşmeler devam ediyor. Türkiye’nin bu mevzudaki korkularını giderecek istikamette somut adım atacaklarına dair net bir tablo ortaya çıktığında sürecin seyri ona nazaran ilerleyecektir. Türkiye’nin güvenlik tasaları giderilmeden ilerleme olmaz.”
İbrahim Kalın, “İsveç ve Finlandiya’nın üyelikleri NATO Tepesi’nde netlik kazanır mı?” sorusunu şöyle yanıtladı:
“NATO Tepesi üzere bir vakit sınırlaması içinde kendimizi görmüyoruz. Tepe son derece değerli. Olağan ki bu yeni konjonktür içerisinde Ukrayna savaşı ve öbür gelişmeler çerçevesinde NATO Tepesi’nin başarılı geçmesi, İttifak’ın kendi iş birliğini ve dayanışmasını güçlendirmesi son derece kıymetli. Tam da bundan ötürü Türkiye’nin lisana getirdiği terörle ilgili korkularının dikkate alınması, önemsenmesi İttifak’ın gücünü tahkim etmesi açısından da son derece kıymetli. Zira NATO bir ekonomik iş birliği örgütü veyahut bir turizm derneği değil. NATO bir güvenlik ittifakı. Münasebetiyle burada bir üye ülkenin güvenlik kaygıları lisana getirildiğinde bunun kesinlikle ciddiye alınması gerekir. Yeni bir üye yahut üyeler alınacaksa da kesinlikle bu üyelerin, bu kaygılarını lisana getiren ittifakın üyesi ülkenin tasalarını da dikkate alması ve bu tarafta somut adımlar atması gerekir. Münasebetiyle bu bir süreç, bunu illa ‘NATO Tepesi’ne kadar bitiririz, bitirelim’ üzere bir vakit baskısı altında biz kendimizi hissetmiyoruz. Değerli olan burada İsveç ve Finlandiya’nın terörle uğraş konusunda ne cins adımlar atacağını açık, net, somut bir formda ortaya koymaları. Bu gerçekleştiğinde süreç buna nazaran ilerleyecektir.”
– Ukrayna’dan tahıl sevkiyatı için Türkiye’nin ağır diplomatik faaliyetleri
Dünya besin krizinin önlenmesi gayesiyle Ukrayna ve Rusya’nın elindeki tarım eserlerinin ve gübrenin milletlerarası pazarlara ulaştırılmasının değerli olduğunu ve Türkiye’nin bu mevzuda çok ağır bir diplomasi yürüttüğünü kaydeden Kalın, kelamlarına şöyle devam etti:
“Şu anda Karadeniz ve Azak Denizi limanları üzerinden bu tahıl eserlerinin boğazlardan geçirilerek milletlerarası piyasaya ulaştırılması ekonomik açıdan da fiziki olarak da en makul, en fizibil opsiyon olarak görülüyor. Bu istikamette doğal ki Ukrayna tarafının Odesa limanlarındaki mayınların temizlenmesiyle ilgili bir çalışması olacak. Fakat bunun karşılığında bu limanlara Rus gemilerinin girmemesi tarafında de birtakım, haklı güvenlik beklentileri var.
Ayrıyeten bu gemilerin gidiş gelişlerinin koordine edilmesi, Türkiye, Ukrayna, Rusya ve BM ortasında oluşturulacak bir sistem ile bunun gözlemlenmesi ve bu uyumun yapılması için de istişarelerimiz devam ediyor. Şu ana kadar genel olarak olumlu bir havanın olduğunu söyleyebilirim. Rus tarafı da buna olumsuz bakmadığını tabir etti. Ukrayna tarafı da bu türlü bir sistemin kurulmasını ve kendi tahıl eserlerini memleketler arası piyasaya ulaştırılmasının kendi menfaatlerine olacağı kanaatinde. Esasen memleketler arası topluluk da bu tarafta bir beklenti içerisinde. Türkiye bu süreçte çok kritik bir yol oynayacak. Önümüzdeki günlerde bu mevzuda birtakım somut kararlar alınmasını da bekliyoruz. Bu taraftaki gayretlerimiz devam ediyor.”
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un gelecek hafta Türkiye’ye yapacağı ziyarette değerli kararlar alınabileceğinin sinyalini veren Kalın, şunları kaydetti:
“Bu tahıl eserleri Karadeniz’den ve boğazlardan geçtiğinde, dünya besin krizinin önlenmesinde de çok kilit bir rol oynayacak. Bu tarafta askeri makamlarımızın, lojistik, nakliyecilik ve tarımla ilgili öbür uzmanlarımızın da yakın bir vakitte bir ortaya gelerek bu mevzuları ele alması öngörülüyor. Sayın Lavrov’un Türkiye’ye yapacağı ziyaretten sonra bizim beklentimiz, kısa müddette bu mevzunun farklı boyutlarını, süratli bir biçimde ele almak, bunları bir karara bağlayarak, aşikâr bir protokol ve mutabakat zaptı çerçevesinde bu operasyonu bir an evvel başlatmaktır. Şunu da söylemek gerekir. Biz yarın anlaşsak bile temel konularda operasyonun başlaması muhtemelen bir 3-5 hafta daha sürecektir. Zira mayınların temizlenmesi, o koridorun hazırlanması, gemilerin oraya gitmesi düşünüldüğünde vakit biraz aleyhimize işliyor. O yüzden biz bütün mevkidaşlarımıza ve muhataplarımıza, ne kadar süratli ve erken başlarsak o kadar âlâ olur bildirisini iletiyoruz.”
– Suriye’nin kuzeyine muhtemel hudut ötesi harekat
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde yeni bir sonu ötesi harekat hazırlığında olduğuna ait tezlere ait de Kalın, “Türkiye, Suriye hududunu güvenlik altına almak için bugüne kadar kendi imkan ve kabiliyetleriyle gerekli önlemleri aldı ve bundan sonra da almaya devam edecektir. Bunu bütün mevkidaşlarımızla biz ayrıntılı bir biçimde konuştuk, açık, net izah ettik.” karşılığını verdi.
Türkiye’nin “hem PYD/YPG/PKK yapılanması hem de DEAŞ ve gibisi terör örgütlerine karşı, Suriye’den gelen tüm tehditlere yönelik bu vakte kadar 3 büyük askeri operasyon gerçekleştirdiğini” hatırlatan Kalın, “Bundan sonra da Türkiye, kendi güvenlik ve tehdit değerlendirmeleri çerçevesinde uygun gördüğü vakitte ve tabanda bu operasyonlara devam eder. Bu en doğal hakkıdır. Zira hudut güvenliğinin korunması, ülkenin vatandaşlarının, güvenlik güçlerinin korunması bir ülkenin en doğal hakkıdır.” açıklamasında bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son 10 yıldır lisana getirdiği, Suriye’de inançlı bölge kurulması ve Suriyelilerin mülteci olmak yerine kendi ülkelerinde kalmalarıyla ilgili teklifine Batılı ülkelerin olumlu bir karşılık vermediğini belirten Kalın, “Ancak Türkiye, bugün İdlib, Afrin üzere bölgelerde aslında bir manada inançlı bir bölge oluşturarak, Suriyelilerin orada kalmasını sağladı. Ve biz muhataplarımıza daima şunu söylüyoruz: ‘Türkiye’nin oradaki askeri mevcudiyetinden ötürü yeni bir göç dalgası önlenmektedir. Bundan ötürü dost ve müttefik ülkelerin Türkiye’nin oradaki askeri mevcudiyetini eleştirmek yerine tam bilakis bundan şad olmaları, müteşekkir olmaları gerekir. Çünkü İdlib yahut başka bölgelerde bir güvenlik zaafı oluştuğunda oralardan gelebilecek mümkün bir göç dalgası yalnızca Türkiye’yi değil bütün Avrupa’yı da vuracaktır.” değerlendirmesini yaptı.
Kalın, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Türkiye’nin yeni bir göç dalgası alması mümkün değil. İmkan ve kabiliyetlerimizin ötesinde. Tam bilakis, biz Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin ülkelerine, bölgelerine, inançlı, istekli ve onurlu bir biçimde dönmeleri için elimizden gelen çabayı gösteriyoruz, göstermeye de devam edeceğiz. O yüzden Suriye tarafında bu güvenlik sınırının korunması bu açıdan da büyük kıymet arz ediyor. Ancak birebir formda orada oluşturulabilecek mümkün bir terör koridoruna karşı Türkiye bugüne kadar nasıl çok net bir hal aldıysa bundan sonra da tıpkı kararlılık içinde hareket edecek. Terörün her çeşidine karşı Suriye’den gelebilecek mümkün her türlü tehdide karşı net bir tutum içinde uğraşa devam edecek.”
