Muğla’nın Marmaris ilçesindeki ormanlık alanda çıkan yangın 5 gün sonra denetim altına alınabildi. Geçen yaz çıkan ve uzun süren orman yangınlarından sonra bu yaz gereken tedbirlerin alınmadığına dair tartışmalar da gündeme oturdu.
Marmaris’te 21 Haziran’da başlayan orman yangını, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci’nin açıklamasına nazaran dün denetim altına alındı. 4 bin 500 hektar ormanlık alanın kül olduğu yangın nedeniyle geçen yıl meydana gelen yangınlarından ders çıkarılmadığı, yangın söndürmede çalışacak işçi alımlarının gereğince yapılmadığı, gerekli ek bütçenin ayrılmadığı, hatta bu bütçenin geçen yıllara nazaran azaltıldığı istikametinde tenkitler yapıldı.
İstanbul Üniversitesi Orman Botaniği Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ünal Akkemik ve Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdoğan Atmış, Marmaris yangınına ait açıklamalarda bulundu.
‘Ormanları paramparça ettik’
Konuyu pahalandıran uzmanlardan Bartın Üniversitesi’nde Prof. Dr. Erdoğan Atmış, “Yangınların bu kadar yayılmasının nedeni, bizim ormanları paramparça etmemizdir. Güç santralleri, madenler, oteller; bunları inşa etmiş olmamızdır. Bunların hepsi, ormanlardaki insan etkileşimlerini artırmıştır, yangın riskini artırmıştır” dedi.
‘Yangına bu yıl da hazırlıklı değiliz’
İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ünal Akkemik ise “Bütün bu göstergeler, aslında yangına hazırlıklı olmadığımızın ve geçen yıl yangından ders almadığımızın bir göstergesi. Biz biliyoruz ki bütün Orman teşkilatı ve eğitimlerinin 1 Mayıs itibariyle bu sürecin tamamlanması gerekiyordu. Hasebiyle yangına bu yıl da hazırlıklı değiliz” diye konuştu.
‘Orman yangınlarıyla çabayı tartışmamız lazım’
Uçak tartışmalarına ait de konuşan Atmış, “Hala daha biz, uçak, helikopter ekseninde tartışıyoruz. Her sene tıpkı tartışmayı yapmaktan bıkmadık mı? ‘Uçak var mıymış, yok muymuş?’ Bundan evvel bizim tartışmamız gereken öbür şeyler var. Uçak, helikopter, yangın başladığında çok kısa müddette oraya müdahale etmek için işe fayda. Fakat yangın bu kadar genişledikten sonra o yangını söndürmek o kadar kolay bir şey değil. O vakit bizim, gerçek manada Türkiye’deki orman yangınlarıyla çabayı tartışmamız lazım” tabirlerini kullandı.
‘Neden 2020’den sonra büyük yangınlar görmeye başladık?’
2020 yılında 21 bin hektar ormanın kaybedildiğini söyleyen Atmış, “2021 yılında, orman yangınında 140 bin hektar ormanımızı kaybettik. Halbuki 2020’den evvel her yıl ortalama 7 bin hektar orman yanıyordu. İzafî olarak orman yangınlarına karşı daha başarılıydık ve bu kadar büyük yangınlar görmüyorduk. Neden 2020’den sonra büyük yangınlar görmeye başladık? 2022’ye bakalım. Yalnızca 4 gün içerisinde 3 bin 500 hektardan fazla orman yandı. Bu ne demek; daha evvelki yıllarda yılda yanan 7 bin hektarın yarısı kadar ormanı yalnızca bir yangında biz tükettik. Üstelik mega yangınlar döneminde değil. 15 Temmuz’dan sonra biz bu türlü yangınları bekliyoruz. Zira ortam kuruyor, büyük bir nem açığı var” diye konuştu.
‘Gayri önemli açıklamalarla yangınla uğraş edilmez”
Marmaris yangınının 21 Haziran’da, daha ortalık kurumamışken, nem açığı oluşmamışken çıktığını aktaran Atmış, “Buna karşın yangına karşı çok laubali davranılmış. Birinci gün Tarım ve Orman Bakanı’nın açıklaması, ‘Bu yangın bizi endişelendirmiyor’ halindeydi. İkinci gün, ‘Yangını denetim ettik’ halindeydi. Ondan sonra akşam, ‘Yangın denetim edildi de edilmedi de’ biçiminde bir açıklaması oldu. Bu türlü gayri önemli açıklamalarla yangınla çaba edilmez. Yangınlarla çaba, bütçeye dayanır. Ancak 2018 ekonomik krizinden sonra yangınla uğraşta bütçe kısıtlanmıştır. Şu anda 2018’den daha düşük bir bütçe ayrılmıştır. Yangınların bu kadar yayılmasının nedeni, bizim ormanları paramparça etmemizdir. Güç santralleri, madenler, oteller; bunları inşa etmiş olmamızdır. Bunların hepsi, ormanlardaki insan etkileşimlerini artırmıştır, yangın riskini artırmıştır. Bizim gerçek manada ormancılık siyasetlerini hayata geçirmemiz, yangınla uğraşta daha yetişmiş ve bilgili takımlarla parti ayrımı yapmadan çaba etmemiz gerekiyor. Lütfen bırakın helikopter uçak tartışmasını, gerçek tartışmalara gelelim artık” dedi.
Temmuz ve ağustos aylarına işaret etti
Marmaris’te yaklaşık 3 bin 500 hektarlık orman alanının kaybıyla sonuçlanan orman yangınının bu yaz aylarının ne kadar güç geçeceğinin göstergesi olduğunu söyleyen Akkemik ise “Haziranda başlayan bu yangının büyüklüğü, temmuz ve ağustos aylarında daha büyük bir orman yangının olabileceği işareti üzere görünmekte. Geçtiğimiz sene 160 bin hektara yakın alan yanmıştı. O yangınlardan sonra bir düzgünleşme var mı ya da ne kadar düzgünleşme var, bunlar bir tartışma haline geldi” sözlerini kullandı.
‘Ders almadığımızın göstergesi’
1 Mayıs itibariyle yangına hazırlık çalışmalarının tamamlanması gerekirken personel alımlarının devam etiğini, aslında 10 bin emekçi talep edilirken 5 bin emekçinin alınacağını, bunun da bir kısmının alındığını, bir kısmının da alımının devam ettiğini belirten Akkemik, “Bütün bu göstergeler, aslında yangına hazırlıklı olmadığımızın ve geçen yıl yangından ders almadığımızın bir göstergesi. Biz biliyoruz ki bütün orman teşkilatı ve eğitimlerinin, 1 Mayıs itibariyle bu sürecin tamamlanması gerekiyordu. Hasebiyle yangına bu yıl da hazırlıklı değiliz. Bu hazırlık süreci tamamlanacağı vakte kadar umarım büyük yangınlar çıkmaz” dedi.
Orman yangınlarıyla ilgili öteki değerli sorunun da 10 yıl öncesinde yangınların yalnızca Orman Genel Müdürlüğü’nün bir sorunu üzere olduğunu söyleyen Akkemik, “Sadece kırsal alanlarda, ormanlık alanlarda yangınlar çıkıyordu. Ancak son yıllarda rastgele bir yangına baktığımız vakit, bir kentle, bir tesisle çabucak iç içe. Ormana o kadar fazla müdahale var ki kentler büyüdü. Bilhassa Akdeniz havzasındaki kentler çok büyüdü, alanı genişledi ve bununla birlikte maden ocakları, güç nakil çizgileri, RES’ler, bir sürü tesis orman içine yapılmaya başladı. Hasebiyle artık orman yangınları, artık Orman teşkilatının değil tıpkı vakitte o bölgenin bütün sorunu haline gelmeye başladı” sözlerini kullandı.
‘Yangın uyum merkezi kurulabilir‘
Akkemik kelamlarını şöyle noktaladı:
“Özellikle yangına hassas olan İzmir, Muğla, Antalya ve Adana Orman Bölge Müdürlüklerinin uyumunda birer tane yangın uyum merkezi kurulabilir ve bu yangın uyum merkezlerinde büyükşehir belediye liderleri, itfaiye müdürleri, orman bölge müdürlüğünün yangın şube müdürleri ve kaymakamlıklar, muhtarlıklar vazife alabilir. Böylelikle yangın uyum merkezinde hem yangın öncesi eğitim faaliyetleri ve tedbirler hem de yangın esnası ve sonrasında uyum faaliyetleri aktif bir halde yürütülebilir. Şayet bu formda olmazsa bu Marmaris gibisi yangınları önümüzdeki periyot çok fazla yaşarız.”
